13.18. Hãy cho biết các thủ tục kiểm toán mà kiểm toán viên cần thực hiện để kiểm tra tính trung thực và hợp lý của chi phí bán hàng và chi phí quản lý doanh nghiệp?
Để kiểm tra tính trung thực và hợp lý của chi phí bán hàng và chi phí quản lý doanh nghiệp, kiểm toán viên cần thực hiện thủ tục phân tích, kiểm tra các chi phi đặc biệt và các khoản giảm phí.
1. Thực hiện thủ tục phân tích, bao gồm ba bước:
a) Ước tính tổng chi phí của năm hiện hành dựa trên những hiểu biết về tình hình kinh doanh của khách hàng, dựa vào định mức, số liệu năm trước hay số liệu bình quân ngành, các dữ liệu tài chính hay phi tài chính khác.
b) So sánh số liệu của đơn vị với số liệu ước tính.
c) Tiến hành điều tra những khác biệt giữa số liệu ước tính với số liệu của đơn vị.
Nếu khác biệt không trọng yếu, kiểm toán viên có thể không điều tra thêm và chấp nhận số liệu của đơn vị. Ngược lại, kiểm toán viên phải tìm hiểu nguyên nhân của sự khác biệt, nguyên nhân có thể là:
- Do kiểm toán viên chưa xem xét hết các khía cạnh khi ước tính chi phí.
- Do đơn vị sai sót hay gian lận.
Để hiểu nguyên nhân, trước tiên kiểm toán viên tiến hành phỏng vấn nhà quản lý về sự khác biệt này. Sau đó, kiểm toán viên cần kiểm tra chi tiết những giải trình của nhà quản lý về sự khác biệt. Kiểm toán viên có thể kiểm tra chứng từ gốc, hợp đồng hay những sổ sách có liên quan...
2. Kiểm tra một số chi phí đặc biệt, như chi phí có số tiền lớn, các chi phi dễ xảy ra sai phạm như những khoản hoa hồng, quảng cáo, tiếp khách ..., những chi phí có nội dung không rõ ràng, các chi phí có liên hệ với các bên liên quan, chi phí ở những tháng có lãi lỗ tăng giảm bất thường. Kiểm toán viên cần kiểm tra chứng từ gốc để xem các chi phí này có thực sự xảy ra không?
3. Kiểm tra các khoản giảm phí xem chúng có thật sự xảy ra và có được ghi nhận đúng theo chuẩn mực và chế độ kế toán hiện hành không?
13.19. Khi tìm hiểu về kiểm soát nội bộ đối với tiền lương, kiểm toán viên An được biết công ty giao cho hai nhân viên khác nhau đảm trách ghi chép tiền lương và phê chuẩn chi lương. Bạn hãy cho biết:
1. Mục đích của thủ tục kiểm soát trên
2. Các thử nghiệm kiểm soát có liên quan.
3. Nếu kết quả của thử nghiệm kiểm soát cho thấy kiểm soát nội bộ về tiền lương không hữu hiệu, theo bạn, kiểm toán viên cần thực hiện những thử nghiệm cơ bản nào?
1. Mục đích của thủ tục kiểm soát trên là nhằm tránh việc biển thủ tiền bằng cách phê chuẩn và ghi chép số tiền chi trả lương lớn hơn thực tế. Ví dụ như khai khống nhân viên và phê chuẩn chi lương cho chính các nhân viên này.
2. Thử nghiệm kiểm soát:
- Phỏng vấn nhà quản lý về sự phân nhiệm nhằm mục đích xem có sự phân nhiệm thực sự hay không?
- Phỏng vấn người phê chuẩn và người ghi chép về chức năng của họ.
- Kiểm tra chữ ký của người phê chuẩn.
- Chọn mẫu một số tháng trong năm, đối chiếu số chi phí tiền lương của nhân viên với bảng lương đã được phê chuẩn xem chỉ phí tiền lương có được ghi chép đúng đắn dựa trên số liệu đã được phê chuẩn không?
3. Thử nghiệm cơ bàn: Chọn mẫu một số nhân viên ở những bộ phận có thu nhập cao (chiếm tỷ trọng lớn trong tổng tiền lương), những nhân viên đã nghỉ việc trong năm và chọn ngẫu nhiên một số nhân viên ở các bộ phận khác nhau trong đơn vị và thực hiện các thủ tục sau:
- Kiểm tra việc tính toán bảo hiểm y tế, bảo hiểm xã hội, kinh phi cộng đoàn, thuế thu nhập cá nhân và các khoản khác trên bằng lương; xem đơn vị có tính toán chính xác không và có tuân thủ đúng các quy định về tiền lương và thuế thu nhập cá nhân hay không?
- Đối chiếu tên, mức lương cơ bản, phúc lợi, phụ cấp... trên bằng lương với hợp đồng lao động, xem chữ ký của người lao động người sử dụng lao động và các điều khoản trong hợp đồng để xác định xem đơn vị có tuân thủ đúng các quy định này không?
- Đối chiếu số giờ công, ngày công trên bảng lương với bảng chấm công của bộ phận sử dụng lao động.
- So sánh tổng tiền lương trên bảng lương với số liệu trên phiếu chỉ hoặc séc trả lương.
- Kiểm tra chữ ký của các nhân viên này trên bảng lương.
- Kiểm tra việc phân bổ tiền lương vào chi phí kinh doanh trong kỳ. Kiểm tra khoản lương phải trả cho nhân viên vào cuối năm (hay những khoản lương mà nhân viên chưa nhận).
13.20. Hãy cho biết những đặc điểm nào của chi phí ảnh hưởng đến nội dung, thời gian và phạm vi thực hiện các thủ tục kiểm toán có liên quan?
Trong kiểm toán chi phí, kiểm toán viên cần quan tâm đến việc thu thập đầy đủ bằng chứng kiểm toán thích hợp để chứng minh cho các cơ sở dẫn liệu của nhà quản lý.
Dưới đây là các đặc điểm của chi phí ảnh hưởng đến nội dung, thời gian và phạm vi của các thủ tục kiểm toán có liên quan:
(a) Trong hầu hết các trường hợp của các khoản mục chi phí, bằng chứng tài liệu có nguồn gốc từ bên thứ ba là sẵn có.
(b) Nội dung và tầm quan trọng (tương đối) của các khoản chi phí thường khác nhau giữa các doanh nghiệp, phụ thuộc vào bản chất của hoạt động của từng doanh nghiệp
(c) Giá trị của một số khoản chi phí (như tiền thưởng, thuế...) chịu ảnh hưởng đáng kể bởi luật lệ hiện hành.
Để kiểm tra tính trung thực và hợp lý của chi phí bán hàng và chi phí quản lý doanh nghiệp, kiểm toán viên cần thực hiện thủ tục phân tích, kiểm tra các chi phi đặc biệt và các khoản giảm phí.
1. Thực hiện thủ tục phân tích, bao gồm ba bước:
a) Ước tính tổng chi phí của năm hiện hành dựa trên những hiểu biết về tình hình kinh doanh của khách hàng, dựa vào định mức, số liệu năm trước hay số liệu bình quân ngành, các dữ liệu tài chính hay phi tài chính khác.
b) So sánh số liệu của đơn vị với số liệu ước tính.
c) Tiến hành điều tra những khác biệt giữa số liệu ước tính với số liệu của đơn vị.
Nếu khác biệt không trọng yếu, kiểm toán viên có thể không điều tra thêm và chấp nhận số liệu của đơn vị. Ngược lại, kiểm toán viên phải tìm hiểu nguyên nhân của sự khác biệt, nguyên nhân có thể là:
- Do kiểm toán viên chưa xem xét hết các khía cạnh khi ước tính chi phí.
- Do đơn vị sai sót hay gian lận.
Để hiểu nguyên nhân, trước tiên kiểm toán viên tiến hành phỏng vấn nhà quản lý về sự khác biệt này. Sau đó, kiểm toán viên cần kiểm tra chi tiết những giải trình của nhà quản lý về sự khác biệt. Kiểm toán viên có thể kiểm tra chứng từ gốc, hợp đồng hay những sổ sách có liên quan...
2. Kiểm tra một số chi phí đặc biệt, như chi phí có số tiền lớn, các chi phi dễ xảy ra sai phạm như những khoản hoa hồng, quảng cáo, tiếp khách ..., những chi phí có nội dung không rõ ràng, các chi phí có liên hệ với các bên liên quan, chi phí ở những tháng có lãi lỗ tăng giảm bất thường. Kiểm toán viên cần kiểm tra chứng từ gốc để xem các chi phí này có thực sự xảy ra không?
3. Kiểm tra các khoản giảm phí xem chúng có thật sự xảy ra và có được ghi nhận đúng theo chuẩn mực và chế độ kế toán hiện hành không?
13.19. Khi tìm hiểu về kiểm soát nội bộ đối với tiền lương, kiểm toán viên An được biết công ty giao cho hai nhân viên khác nhau đảm trách ghi chép tiền lương và phê chuẩn chi lương. Bạn hãy cho biết:
1. Mục đích của thủ tục kiểm soát trên
2. Các thử nghiệm kiểm soát có liên quan.
3. Nếu kết quả của thử nghiệm kiểm soát cho thấy kiểm soát nội bộ về tiền lương không hữu hiệu, theo bạn, kiểm toán viên cần thực hiện những thử nghiệm cơ bản nào?
1. Mục đích của thủ tục kiểm soát trên là nhằm tránh việc biển thủ tiền bằng cách phê chuẩn và ghi chép số tiền chi trả lương lớn hơn thực tế. Ví dụ như khai khống nhân viên và phê chuẩn chi lương cho chính các nhân viên này.
2. Thử nghiệm kiểm soát:
- Phỏng vấn nhà quản lý về sự phân nhiệm nhằm mục đích xem có sự phân nhiệm thực sự hay không?
- Phỏng vấn người phê chuẩn và người ghi chép về chức năng của họ.
- Kiểm tra chữ ký của người phê chuẩn.
- Chọn mẫu một số tháng trong năm, đối chiếu số chi phí tiền lương của nhân viên với bảng lương đã được phê chuẩn xem chỉ phí tiền lương có được ghi chép đúng đắn dựa trên số liệu đã được phê chuẩn không?
3. Thử nghiệm cơ bàn: Chọn mẫu một số nhân viên ở những bộ phận có thu nhập cao (chiếm tỷ trọng lớn trong tổng tiền lương), những nhân viên đã nghỉ việc trong năm và chọn ngẫu nhiên một số nhân viên ở các bộ phận khác nhau trong đơn vị và thực hiện các thủ tục sau:
- Kiểm tra việc tính toán bảo hiểm y tế, bảo hiểm xã hội, kinh phi cộng đoàn, thuế thu nhập cá nhân và các khoản khác trên bằng lương; xem đơn vị có tính toán chính xác không và có tuân thủ đúng các quy định về tiền lương và thuế thu nhập cá nhân hay không?
- Đối chiếu tên, mức lương cơ bản, phúc lợi, phụ cấp... trên bằng lương với hợp đồng lao động, xem chữ ký của người lao động người sử dụng lao động và các điều khoản trong hợp đồng để xác định xem đơn vị có tuân thủ đúng các quy định này không?
- Đối chiếu số giờ công, ngày công trên bảng lương với bảng chấm công của bộ phận sử dụng lao động.
- So sánh tổng tiền lương trên bảng lương với số liệu trên phiếu chỉ hoặc séc trả lương.
- Kiểm tra chữ ký của các nhân viên này trên bảng lương.
- Kiểm tra việc phân bổ tiền lương vào chi phí kinh doanh trong kỳ. Kiểm tra khoản lương phải trả cho nhân viên vào cuối năm (hay những khoản lương mà nhân viên chưa nhận).
13.20. Hãy cho biết những đặc điểm nào của chi phí ảnh hưởng đến nội dung, thời gian và phạm vi thực hiện các thủ tục kiểm toán có liên quan?
Trong kiểm toán chi phí, kiểm toán viên cần quan tâm đến việc thu thập đầy đủ bằng chứng kiểm toán thích hợp để chứng minh cho các cơ sở dẫn liệu của nhà quản lý.
Dưới đây là các đặc điểm của chi phí ảnh hưởng đến nội dung, thời gian và phạm vi của các thủ tục kiểm toán có liên quan:
(a) Trong hầu hết các trường hợp của các khoản mục chi phí, bằng chứng tài liệu có nguồn gốc từ bên thứ ba là sẵn có.
(b) Nội dung và tầm quan trọng (tương đối) của các khoản chi phí thường khác nhau giữa các doanh nghiệp, phụ thuộc vào bản chất của hoạt động của từng doanh nghiệp
(c) Giá trị của một số khoản chi phí (như tiền thưởng, thuế...) chịu ảnh hưởng đáng kể bởi luật lệ hiện hành.
