1.Những điểm giống nhau giữa kế toán quản trị và kế toán tài chính
- Đối tượng sử dụng thông tin
Đối tượng sử dụng thông tin khác nhau là nguyên nhân chủ yếu dẫn đến sự khác nhau của kế toán quản trị và kế toán tài chính. Đối tượng sử dụng thông tin của kế toán quản trị chủ yếu là các nhà quản trị ở bên trong doanh nghiệp trực tiếp điều hành sản xuất kinh doanh, còn đối tượng chủ yếu mà kế toán tài chính cung cấp thông tin là những người bên ngoài doanh nghiệp quan tâm đến tình hình sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp.
- Đặc điểm thông tin và yêu cầu thông tin
Thông tin của kế toán quản trị chủ yếu hướng đến tương lai. Nhiệm vụ của nhà quản trị là lựa chọn các phương án kinh doanh và đưa ra các quyết định một cách kịp thời để nắm bắt nhanh cơ hội kinh doanh, do đó thông tin do kế toán quản trị cung cấp thường mang tính linh hoạt, kịp thời và thích hợp với từng loại quyết định, không tuân thủ theo những nguyên tắc kế toán, và không đòi hỏi có độ chính xác tuyệt đối.
Thông tin của kế toán tài chính hướng về quá khứ, phản ảnh những sự kiện đã xảy ra và tuân thủ theo những nguyên tắc kế toán. Thông tin kế toán tài chính đòi hỏi phải phản ảnh một cách trung thực các sự kiện kinh tế đã diễn ra trong quá trình kinh doanh, do đó các thông tin của kế toán tài chính mang tính khách quan và có độ chính xác cao.
- Phạm vi cung cấp thông tin và các loại báo cáo
Kế toán quản trị gắn liền với các bộ phận của doanh nghiệp, do đó kế toán quản trị cung cấp các loại báo cáo của mình tùy theo nhu cầu và mục đích sử dụng của nhà quản trị cho từng bộ phận trong doanh nghiệp, mà không lệ thuộc vào các quy định về chế độ báo cáo của Nhà nước. Trong khi đó, kế toán tài chính gắn liền với toàn doanh nghiệp và cung cấp cho các đối tượng bên ngoài doanh nghiệp, do đó báo cáo do kế toán tài chính cung cấp phải tuân theo quy định của nhà nước, bao gồm: Bảng cân đối kế toán, báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh, báo cáo lưu chuyển tiền tệ và thuyết minh báo cáo tài chính.
- Kỳ hạn lập báo cáo
Báo cáo của kế toán quản trị được lập một cách thường xuyên và tùy thuộc vào yêu cầu quản lý, còn báo cáo tài chính được lập định kỳ theo quy định của chế độ báo cáo kế toán.
- Quan hệ với các ngành học khác
Kế toán quản trị mở rộng hơn so với hệ thống kế toán truyền thống và có mối quan hệ với nhiều ngành học khác như quản trị học, tài chính, thống kê Kế toán tài chính sắp xếp, ghi nhận, phân tích, trình bày những sự kiện kinh tế đã diễn ra trong quá trình kinh doanh bằng những phương pháp của mình, do đó kế toán tài chính ít quan hệ với các ngành học khác.
- Tính bắt buộc
Tính chất của hoạt động kinh doanh, phương thức tổ chức và trình độ quản lý kinh doanh của từng bộ phận trong doanh nghiệp rất đa dạng và phong phủ, do đó báo cáo của kế toán quản trị phải được lập theo yêu cầu quản lý của từng nhà quản trị trong từng doanh nghiệp nhằm cung cấp thông tin phục vụ cho việc ra quyết định. Vì vậy kế toán quản trị không có tính bắt buộc. Báo cáo kế toán tài chính phải được lập theo quy định của chế độ kế toán thống nhất, do đó kế toán tài chính có tính bắt buộc.
Những điểm khác nhau và giống nhau của kế toán quản trị và kế toán tài chính được tóm tắt qua minh họa 13.
Minh họa 1.3: So sánh kế toán kế toán quản trị và kế toán tài chính
Giống nhau: Kế toán tài chính và kế toán quản trị cùng nghiên cứu quá trình hoạt động, sản xuất kinh doanh, cùng sử dụng hệ thống ghi chép ban đầu và cùng thể hiện trách nhiệm của nhà quản trị.
- Kế toán quản trị và kế toán tài chính có cùng đối tượng nghiên cứu là các sự kiện kinh tế diễn ra trong quá trình kinh doanh của doanh nghiệp.
- Kế toán quản trị và kế toán tài chính đều dựa trên hệ thống ghi chép bạn đầu của kế toán. Kế toán tài chính căn cứ hệ thống ghi chép ban đầu này để xử lý, soạn thảo các báo cáo tài chính cung cấp cho các đối tượng cần thông tin kế toán ở bên ngoài của doanh nghiệp. Kế toán quản trị căn cứ hệ thống ghi chép ban đầu để vận dụng xử lý nhằm tạo thông tin thích hợp cho các nhà quản trị.
- Kế toán quản trị và kế toán tài chính đều thể hiện trách nhiệm của nhà quản trị trong toàn doanh nghiệp, kế toán quản trị còn thể hiện trách nhiệm của nhà quản trị ở từng bộ phận trong doanh nghiệp.
- Đối tượng sử dụng thông tin
Đối tượng sử dụng thông tin khác nhau là nguyên nhân chủ yếu dẫn đến sự khác nhau của kế toán quản trị và kế toán tài chính. Đối tượng sử dụng thông tin của kế toán quản trị chủ yếu là các nhà quản trị ở bên trong doanh nghiệp trực tiếp điều hành sản xuất kinh doanh, còn đối tượng chủ yếu mà kế toán tài chính cung cấp thông tin là những người bên ngoài doanh nghiệp quan tâm đến tình hình sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp.
- Đặc điểm thông tin và yêu cầu thông tin
Thông tin của kế toán quản trị chủ yếu hướng đến tương lai. Nhiệm vụ của nhà quản trị là lựa chọn các phương án kinh doanh và đưa ra các quyết định một cách kịp thời để nắm bắt nhanh cơ hội kinh doanh, do đó thông tin do kế toán quản trị cung cấp thường mang tính linh hoạt, kịp thời và thích hợp với từng loại quyết định, không tuân thủ theo những nguyên tắc kế toán, và không đòi hỏi có độ chính xác tuyệt đối.
Thông tin của kế toán tài chính hướng về quá khứ, phản ảnh những sự kiện đã xảy ra và tuân thủ theo những nguyên tắc kế toán. Thông tin kế toán tài chính đòi hỏi phải phản ảnh một cách trung thực các sự kiện kinh tế đã diễn ra trong quá trình kinh doanh, do đó các thông tin của kế toán tài chính mang tính khách quan và có độ chính xác cao.
- Phạm vi cung cấp thông tin và các loại báo cáo
Kế toán quản trị gắn liền với các bộ phận của doanh nghiệp, do đó kế toán quản trị cung cấp các loại báo cáo của mình tùy theo nhu cầu và mục đích sử dụng của nhà quản trị cho từng bộ phận trong doanh nghiệp, mà không lệ thuộc vào các quy định về chế độ báo cáo của Nhà nước. Trong khi đó, kế toán tài chính gắn liền với toàn doanh nghiệp và cung cấp cho các đối tượng bên ngoài doanh nghiệp, do đó báo cáo do kế toán tài chính cung cấp phải tuân theo quy định của nhà nước, bao gồm: Bảng cân đối kế toán, báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh, báo cáo lưu chuyển tiền tệ và thuyết minh báo cáo tài chính.
- Kỳ hạn lập báo cáo
Báo cáo của kế toán quản trị được lập một cách thường xuyên và tùy thuộc vào yêu cầu quản lý, còn báo cáo tài chính được lập định kỳ theo quy định của chế độ báo cáo kế toán.
- Quan hệ với các ngành học khác
Kế toán quản trị mở rộng hơn so với hệ thống kế toán truyền thống và có mối quan hệ với nhiều ngành học khác như quản trị học, tài chính, thống kê Kế toán tài chính sắp xếp, ghi nhận, phân tích, trình bày những sự kiện kinh tế đã diễn ra trong quá trình kinh doanh bằng những phương pháp của mình, do đó kế toán tài chính ít quan hệ với các ngành học khác.
- Tính bắt buộc
Tính chất của hoạt động kinh doanh, phương thức tổ chức và trình độ quản lý kinh doanh của từng bộ phận trong doanh nghiệp rất đa dạng và phong phủ, do đó báo cáo của kế toán quản trị phải được lập theo yêu cầu quản lý của từng nhà quản trị trong từng doanh nghiệp nhằm cung cấp thông tin phục vụ cho việc ra quyết định. Vì vậy kế toán quản trị không có tính bắt buộc. Báo cáo kế toán tài chính phải được lập theo quy định của chế độ kế toán thống nhất, do đó kế toán tài chính có tính bắt buộc.
Những điểm khác nhau và giống nhau của kế toán quản trị và kế toán tài chính được tóm tắt qua minh họa 13.
Minh họa 1.3: So sánh kế toán kế toán quản trị và kế toán tài chính
Giống nhau: Kế toán tài chính và kế toán quản trị cùng nghiên cứu quá trình hoạt động, sản xuất kinh doanh, cùng sử dụng hệ thống ghi chép ban đầu và cùng thể hiện trách nhiệm của nhà quản trị.
| KẾ TOÁN QUẢN TRỊ | KẾ TOÁN TÀI CHÍNH | |
| Đối tượng sử dựng thông tin | Các nhà quản trị bên trong doanh nghiệp là chủ yếu | Những đối tượng bên ngoài doanh nghiệp là chủ yếu |
| Đặc điểm thông tin | -Hướng về tương lai -Biểu hiện thông qua ba loại thuộc đo: hiện vật, giá trị, thời gian | -Phản ảnh quá khứ -Biểu hiện chủ yếu dưới thước đo giá trị |
| Nguyên tắc xử lý thông tin | Linh hoạt, theo yêu cầu của nhà quản trị, không cần tuân thủ theo chế độ kế toán, chuẩn mực kế toán => Xu hướng phát triển: không ngừng hoàn thiện các kỹ thuật xử lý thông tin sao cho nó đảm bảo tính tin cậy càng cao càng tốt | Cố định, tuân thủ nguyên tắc kế toán, chuẩn mực kế toán, tôn trọng các nguyên tắc kế toán được thừa nhận => Xu hướng phát triển: hoàn thiện các chuẩn mực, xây dựng mới, bổ sung mới các chuẩn mực |
| Yêu cầu thông tin | Đòi hỏi tính kịp thời cao hơn tính chính xác. | Đòi hỏi tính chính xác cao |
| Phạm vi cung cấp thông tin | -Từng nghiệp bộ phận, chi tiết, nhóm sản phẩm, khu vực kinh doanh -Toàn doanh nghiệp | Toàn doanh nghiệp |
| Các loại báo cáo | Báo cáo theo yêu cầu và mục đích sử dụng của nhà quản trị | Báo cáo tài chính do Nhà nước quy định |
| Kỳ hạn lập báo cáo | Thường xuyên | Định kỳ |
| Quan hệ với các ngành học khác | Quan hệ nhiều | Quan hệ ít |
| Tình bắt buộc | Pháp luật không bắt buộc thực hiện | Pháp luật bắt buộc phải thực hiện |
