Rủi ro đặc hữu (Idiosyncratic Risk) trong doanh nghiệp

[Son.Tran]

Rủi ro đặc hữu, hay còn gọi là rủi ro không hệ thống (unsystematic risk), là loại rủi ro gắn liền với một doanh nghiệp hoặc một ngành cụ thể, không liên quan trực tiếp đến thị trường hoặc nền kinh tế nói chung. Đây là những rủi ro xuất phát từ các yếu tố riêng biệt và có thể được giảm thiểu thông qua việc đa dạng hóa danh mục đầu tư.

1. Các đặc điểm chính của rủi ro đặc hữu​

• Tính riêng lẻ: Gắn liền với một doanh nghiệp hoặc một ngành nghề cụ thể.
• Không liên quan đến thị trường: Không bị ảnh hưởng bởi các yếu tố chung như lãi suất, lạm phát, hay khủng hoảng kinh tế.
• Có thể quản lý được: Khác với rủi ro hệ thống, rủi ro đặc hữu có thể được giảm thiểu hoặc loại bỏ thông qua quản trị nội bộ hoặc đa dạng hóa danh mục đầu tư.

2. Các loại rủi ro đặc hữu phổ biến​

• Rủi ro quản lý: Liên quan đến khả năng và quyết định của ban lãnh đạo trong việc điều hành doanh nghiệp.
• Rủi ro tài chính: Phát sinh từ cấu trúc vốn hoặc các khoản nợ của doanh nghiệp.
• Rủi ro hoạt động: Liên quan đến quy trình sản xuất, chuỗi cung ứng, hoặc các sự cố kỹ thuật.
• Rủi ro pháp lý: Phát sinh từ việc không tuân thủ các quy định pháp luật hoặc hợp đồng.
• Rủi ro cạnh tranh: Xuất hiện khi doanh nghiệp không thể duy trì lợi thế cạnh tranh trên thị trường.
• Rủi ro liên quan đến sản phẩm/dịch vụ: Phát sinh từ chất lượng sản phẩm, danh tiếng thương hiệu, hoặc nhu cầu thay đổi của khách hàng.

3. Ví dụ minh họa​

Doanh nghiệp sản xuất xe hơi:
Một công ty sản xuất xe hơi có thể gặp phải rủi ro đặc hữu do:

• Lỗi kỹ thuật trong quá trình sản xuất dẫn đến việc thu hồi sản phẩm.
• Cạnh tranh khốc liệt từ các đối thủ sử dụng công nghệ tiên tiến hơn.
• Ban lãnh đạo đưa ra chiến lược phát triển sản phẩm không phù hợp với thị trường.

Doanh nghiệp công nghệ:
Công ty công nghệ phát triển một phần mềm mới nhưng không thành công do:

• Không đáp ứng được nhu cầu của người dùng.
• Đối thủ cạnh tranh tung ra sản phẩm tốt hơn, rẻ hơn.

4. Phân biệt rủi ro đặc hữu và rủi ro hệ thống​

Đặc điểm	Rủi ro đặc hữu	Rủi ro hệ thống
Nguồn gốc	Liên quan đến doanh nghiệp hoặc ngành cụ thể	Do các yếu tố kinh tế vĩ mô hoặc thị trường
Tính quản lý	Có thể giảm thiểu bằng đa dạng hóa	Không thể giảm thiểu bằng đa dạng hóa
Ví dụ	Lỗi sản phẩm, chiến lược kinh doanh yếu	Khủng hoảng tài chính, lạm phát tăng cao

5. Cách quản lý và giảm thiểu rủi ro đặc hữu​

1. Đa dạng hóa danh mục đầu tư: Không tập trung đầu tư vào một công ty hoặc ngành duy nhất.
2. Cải thiện quản trị nội bộ: Tăng cường năng lực lãnh đạo và quản lý trong doanh nghiệp.
3. Xây dựng kế hoạch rủi ro: Đánh giá và dự báo các rủi ro có thể xảy ra để có biện pháp phòng ngừa.
4. Theo dõi hiệu suất: Sử dụng các chỉ số KPI và báo cáo tài chính để theo dõi hoạt động kinh doanh.
5. Đầu tư vào đổi mới: Tăng cường nghiên cứu và phát triển (R&D) để giữ vững lợi thế cạnh tranh.

6. Tầm quan trọng của việc hiểu rõ rủi ro đặc hữu​

• Bảo vệ giá trị doanh nghiệp: Giúp doanh nghiệp tránh được các tổn thất lớn do rủi ro nội bộ.
• Nâng cao hiệu quả đầu tư: Giúp nhà đầu tư đánh giá được mức độ an toàn khi đầu tư vào doanh nghiệp.
• Tăng cường khả năng thích ứng: Doanh nghiệp có thể phản ứng linh hoạt hơn trước những thay đổi trong môi trường kinh doanh.

Rủi ro đặc hữu, mặc dù có thể quản lý được, vẫn đòi hỏi sự tập trung cao độ và quản lý hiệu quả để giảm thiểu tác động tiêu cực đến doanh nghiệp.
Hiểu giúp chúng ta khác biệt và làm tốt hơn.

Dễ dàng hơn nữa các bạn có thể tham gia các khoá học của CLEVERCFO:
Khóa CFO: https://clevercfo.com/khoa-hoc-cfo
Khóa kế toán trưởng: https://clevercfo.com/ke-toan-truong
Khóa online: http://clevercfo.com/online