Chương 1
Lúc ấy đang giữa thu, cả nước sắp sửa mở hội Giữa Thu thì lại có chiếu chỉ của vua ban ra báo cho thần dân của ngài biết: "Vào giữa Xuân năm nay, vua và hoàng hậu mở hội kén vợ cho Hoàng tử thứ ba, hoàng tử Hiền Nhân", chiếu vua nói rõ: hội kén vợ của ông Hoàng Ba kéo dài suốt mùa xuân, hoàng tử vui mừng mời hết thảy các cô không phân biệt giàu nghèo sang hèn, từ các hàng quận chúa, công nương, tiểu thư khuê các con nhà danh gia thế phiệt, xuống đến thứ dân chẳng kể ở chốn đế đô, thị thành, hay đồng sâu rừng rậm, hoàng tử đều mời tất cả đến dự đại hội tại kinh đô...
Chiếu vua ban xuống, loa truyền vang vang khắp chợ cùng quê, cả đến chốn sơn lâm heo hút cũng biết tin, người người bàn tán, đâu đâu cũng xôn xao, thần dân của đức vua nhân từ nô nức xếp đặt chuyện nhà, sửa soạn mọi việc để về kinh dự hội . Các cô lại bắt đầu những giấc mộng cao sang hạnh phúc, các cô thầm mơ ước, thầm khấn nguyện đất trời thần tiên hỗ trợ, mong sao trong lễ hội lần này được ông Hoàng Ba để mắt tới, biết đâu duyên may lại chẳng trở thành vợ của vị hoàng tử tài hoa nhất trong đám các con của đức vua đang trị vì! Các cô tấp nập hẹn hò trẩy hội, các cô kín đáo sửa soạn, có người ngắm nghía soi bóng mình trong gương rồi tự bảo: "mũi ta không được xinh cho lắm", và các cô ngày đêm nắn nót mong cho mũi thêm xinh; có cô bảo: "nụ cười của cô chưa thật mê hồn", và cô đóng kín cửa ngày đêm tập cười cách nào cho nụ cười rạng rỡ như hoa hồng mớ nụ buổi sớm còn ngậm sương đêm; có cô chải mái tóc trăm kiểu, cố tìm kiểu nào để hợp với khuôn mặt trái xoan hơn dài một chút, có cô lại tập nói làm sao cố cho giọng uyển chuyển như mây thu trên trời, êm như họa mi hót trong đêm, quyến rũ từ giọng trầm lên đến thanh cao; có cô lại bắt chước cả dáng đi của loài mèo cốt sao cho dáng điệu được tha thướt mềm mại!... Thôi thì đủ chuyện, ngàn cách, chuyện nào cách nào cũng chỉ là để hi vọng làm xiêu lòng được Ông Hoàng Ba . Người giàu có thì sắm sanh xe ngựa đệm nhung đệm gấm, kẻ lại đóng kiệu bạch đàn chạm phượng trổ hoa, vùng sông nước thì thuyền lớn nhỏ đủ kiểu rồi lại chọn phu chèo khỏe mạnh cho ăn mặc đẹp đẽ cốt sao cho có vẻ quyền quý sang cả! Quả thật việc ông Hoàng Ba Hiền Nhân kén vợ làm cho cả nước xôn xao hơn hồi ngài Hoàng Cả lấy vợ . Hồi ấy, ít có các cô dám mơ tưởng đến cao sang hạnh phúc được là người dự vào hàng quốc thích hoàng gia, nhưng đến lúc thấy Ông Hoàng Cả chọn cô gái con nhà dân dã chủ trại hoa, lúc ấy các cô mới tiếc ngẩn tiếc ngơ, tha hồ mà than thở vu vơ, tiếc hận đến nỗi có cô giận thân bỏ nhà tìm vào chùa chiền tận trong rừng sâu để chôn mối hận tình! Bởi thế, lần này Ông Hoàng Ba kén vợ, các cô quyết tô điểm cho duyên may của riêng mình, các cô phải về kinh dự lễ, các cô bàn tán với nhau, ngoài miệng khen nhau đẹp thế này, đẹp thế nọ, trút cho nhau những hy vọng chắc như là đã được Ông Hoàng chọn làm vợ rồi, nhưng kỳ thực trong lòng lại ngấm ngầm chê bai, rủa nhau đủ điều ác hại, cầu mong bị Ông Hoàng chê là béo quá, lùn quá, gần quá, mắt hơi lé, miệng hơi rộng!... Nhưng các cô vẫn cười vui với nhau, nghe những lời ca ngợi dù biết rằng giả dối nhưng lòng vẫn vui!
Tám vị hoàng tử con đức vua nhân từ và hoàng hậu nhân ái, thì bảy ngài đã lấy vợ, vợ của bảy vị thảy đều đẹp như tiên giáng thế, các nàng có người con nhà cao sang quyền quý, có người là gái nhà dân giả hiền đức ít ai bì, bảy ông hoàng, ông nào cũng tự hào hãnh diện về người vợ của mình, mà bảy vị công nương ấy quả thật đáng được người đời tôn quý, tôn quý về đủ mọi mặt, ấy cũng vì sự thế ấy mà bảy vị công nương cũng có nhiều phần kiêu ngạo, ít nhiều mất lòng người . Ông Hoàng Ba vóc dáng đã đẹp đẽ, đẹp hơn tất cả các ông hoàng anh em của ông, lúc ông Hoàng khóac chiến phục thì dưới thế gian này chắc không có người trai tuấn kiệt nào lại có thể oai phong bằng,khi ngài vận áo văn sĩ thì phogn cách tài tuấn mới thật rõ ràng, ông hoàng cũng biết mình đẹp, lại thêm ông hoàn thông minh hiếm có, học rộng biết nhiều, bởi thế ông nhiều phần tự tin chưa chịu lấy vợ, các em ông đã có vợ cả rồi mà ông vẫn độc thân, vua và hoàng hậu thúc giục, ông chỉ cười nói rằng chưa chọn được ai, anh em ông đánh tiếng mối mai cho ông thì ông bảo: cứ để tự nhiên rồi trời khắc xe duyên cho xứng đáng! Thế mà bây giờ ông chịu lấy vợ! Ông lại còn theo gương Ông Hoàng Cả muốn kén vợ không kể là gái nhà cao sang hay là dân dã, hỏi sao các cô lại chẳng nô nức sửa soạn, tràn trề hi vọng!
Và cả nước nhộn nhịp, nhà nhà nhộn nhịp cứ như chính nhà mình sắp có cưới hỏi thật rồi! Đi đến đâu, cũng nghe hỏi nhau đã sửa soạn xong chưa, bao giờ thì về kinh; việc gì rồi cũng kết thúc bằng chuyện hoàng tử cưới vợ!
Và ở Linh Xuân, dân làng cũng rầm rộ đi dự hội . Làng Linh Xuân không xa kinh thành, lại rất thuận tiện về đường đi lối lại, vì thế có dùng ngựa, đi kiệu hay đi thuyền về kinh đô cũng đều được cả . Đường không xa, dân làng nô nức về kinh đô chẳng kể lúc nào . Làng lại hy vọng, hy vọgn có lẽ nhiều hơn các nơi khác, bởi vì vị thần hoàng làng rất linh thiêng, nhiều viêc. cầu xin đều được cả, bởi vậy làng mới có cái tên đẹp đẽ là Linh Xuân, có ý: mùa xuân linh thiêng ở nơi này! Trai gái sửa soạn về kinh, các bậc già nua chức sắc trong làng thì truyền đánh trống mở hội tại đình, các cụ quét dọn đình, đèn nhang ngày đêm nghi ngút để tế cáo các thần hoàng làng, cầu xin ngày phù trợ cho con dân, may ra gái làng được hoàng tử chọn, thế là làng vinh hiển, thế nào cũng được hưởng nhiều ân sủng của triều đình!
Gái làng, nhiều cô nhan sắc đẹp đẽ, làng Linh Xuân được tiếng là con gái đẹp rất nhiều, chẳng thế các nơi đến làm rể làng đông lắm, đủ mặt anh tài về đây kiếm vợ, biết đâu kỳ này làng lại có rể là ông Hoàng Ba nữa mới thật là lẫy lừng! Và cả làng hy vọng!
Ở khu dốc suối làng Linh Xuân, có gia đình chỉ hai mẹ con sống với nhau, tình cảnh mẹ góa con côi khiến người mẹ phải đi thêm bước nữa, bà lấy người chồng thứ hai là một người chẳng được tốt, vì thế chẳng bao lâu thì bà qua đời, người đàn ông lại lấy vợ khác, con bé mồ côi vẫn ở với cha mẹ hờ của nó . Con bé sinh ra số phận hẩm hiu, nó ra đời trong tình cảnh cha mẹ nghèo nàn, đã thế vừa ra chào đời nó mang đủ tật xấu xí: môi sứt, mắt lé, lưng hơi gù, hình dáng con bé thật thảm hại, ai cũng bảo rằng kiếp trước nó có tội nên kiếp này nó sinh ra đời với cái thân hình thê thảm như thế! Thật ra, con bé ấy lúc sinh ra nó được mười hai bà mụ đỡ đầu ban cho nó đủ mọi tốt lành . Bà mụ sắc đẹp bảo: mây mùa thu là tóc, hoa hồng mùa xuân là môi, sao mùa hạ là mắt, suối reo là tiếng nói, trời xanh thẳm là trí tuệ, tùng bách trên đỉnh non cao là vóc dáng thần tiên: bà mụ đức hạnh bảo: bảy mươi tám tiên trẻ trên trời mỗi tiên một tính tốt, tất cả là đức hạnh của con bé; bà mụ tuổi trẻ bảo:... ; bà mụ tình duyên bảo:... ; cuối cùng bà mụ số mạng bảo: ban ngày nắng sáng cũng phải qua một đêm tăm tối, mùa đông lạnh hết mới tới mùa xuân ấm áp, con bé mai sau dù có trải qua vất vả lầm than rồi cuối cùng cũng được hưởng hạnh phúc chẳng ai bì . Và thế là con bé sinh ra đẹp đẽ vô cùng, giỏi vô cùng, tài đức hiếm có trên thế gian; nhưng, mười hai bà mụ ban phước lành cho nó đúng vào lúc Phù Thủy Già Khó Tính vừa ra khỏi động đi tìm linh hồn sắm ra đời để ám hại, vì thế khi nghe mười hai bà mụ thay nhau chúc lành cho trẻ sắp sinh ra, thì Phù Thủy cáu kỉnh bước tới, mặt già khoằm khoặm, bà bảo:
- Này mười hai bà mụ, các ngươi sao lại thiên vị đem hết thảy mọi tốt lành ra cho con bé vậy ? Đã thế, ta phải chúc dữ cho nó xem những điều chúc lành của các ngươi hơn được ta chăng ?
Rồi Phù Thủy Già Khó Tính chúc như nguyền rủa con bé, thế là con bé ra đời với đủ mọi tật xấu xí, thảm thương thay! Con bé xấu xí theo năm tháng lớn lên, nhưng vì có lời nguyền ghê gớm của Phù Thủy Già Khó Tính nên hình dáng con bé choắt queo, bé tí xiú . Lúc nó được ba tuổi, mười hai bà mụ đến thăm nó lần cuối, các bà mụ buồn rầu vô hạn vì công trình của các bà lúc này đây chỉ là một con bé xấu xí đến nỗi trẻ con trông thấy cũng phải khiếp hãi, người không ai muốn nhìn . Mười hai bà mụ đem phép màu ra chúc cho con bé được bình anh, thanh thản với cuộc đod+`i tự tìm thấy niềm vui . Phù Thủy Già Khó Tính vẫn để tâm theo dõi con bé, mụ rất mực bằng lòng với lời nguyền xưa của mụ, tới khi biết các bà mụ đến chúc lành cho con bé lần chót thì mụ cũng lặng lẽ đi theo, đợi các bà mụ chúc xong Phù Thủy Già Khó Tính bước ra, mười hai bà mụ giật mình sợ hãi, mụ Phù Thủy cười lên the thé mà rằng:
- Các người đã thấy quyền phép của ta chưa! Nay các người lại còn cố chúc lành thêm cho nó nữa, vậy ta cũng chúc thêm cho nó nhé! Ta cho con bé xấu xí này lời nguyền, khi nào có một hoàng tử đẹp nhất thế gian, tài giỏi nhất thế gian, hoàng tử ấy thương yêu con bé đến nỗi sẵn sàng đánh đổi địa vị của hoàng tử cao sang để làm gã nông phu nghèo nàn vất vả, hoàng tử thề quyết trước thế gian là sẽ cưới con bé làm vợ, lúc ấy mọi lời chúc dữ xấu xí của ta mới được giải! Khốn khổ thay, chính con bé xấu xí này lại tương tư hoàng tử trước!
Chúc xong, Phù Thủy Già Khó Tính lại cười the thé, tung vạt áo đen biến thành con quạ khổng lồ, mụ cưỡi quạ ấy mà bay đi mất . Mười hai bà mụ ngơ ngẩn, các bà mong đem lời chúc lành mở đường an ủi cho cuộc đời con bé, cố cứu nó bớt được chút nào lời nguyền của Phù Thủy Già, thì lại bị Phù Thủy Già chúc dữ thêm nữa, ác nghiệt hơn nữa! Làm sao bây giờ ? Làm gì lại có hoàng tử nào, dù là một vị hoàng tử xấu xí, kém cỏi nhất ở trên thế gian này, lại chịu yêu thương hỏi cưới con bé xấu xí đến thế này làm vợ ? Khổ thay, chính con bé này lại tương tư hoàng tử đẹp trai cao sang trước, thế là cuộc đời nó lại càng khổ hơn nữa!
Con bé lớn lên, hình dáng tí teo, dù cha mẹ nó đã đặt cho nó cái tên nhiều hy vọng ở mai sau là Hồng Mây, nhưng ai cũng gọi nó là con Xíu Xiu . Hy vọng mai sau được nhiều may mắn lớn đâu chưa thấy, đã thấy nó trở thành mồ côi cha lúc được sáu tuổi . Rồi mẹ nó lại lấy chồng, người bố ghẻ của con Xíu Xiu tính tình dộc ác, ông ta ghét cay ghét đắng con bé xấu xí, cứ trông thấy nó thì ông lại chẳng khác nào có người đem gai nhọn mà đâm vào mắt ông, ông ghét con bé quá chừng thành ra cũng hành hạ mẹ nó, hai mẹ con chịu đựng khổ sở như vậy chẳng được bao lâu thì mẹ nó buồn khổ, vương bệnh rồi qua đời, con bé từ đây bơ vơ chẳng còn có ai là người thương yêu nó nữa . Cha ghẻ nó lấy vợ khác, mới đầu mẹ hờ của nó xem nó như con ở, trăm việc trong nhà đổ cả lên đầu con bé mới bảy tuổi đầu, con Xíu Xiu tuy xấu xí lưng gù mắt lé, nhưng được cái nó lanh lẹ lắm, viêc. nhà một tay nó thu xếp trong ngoài sạch sẽ, cha mẹ hờ nó nhờ vậy mà cũng đỡ được nhiều việc . Con bé quần quật từ tinh mơ đến tối mịt khuya lắc khuya lơ mới được nhgỉ tay, thế mà nó vẫn chẳng bao giờ than thở kêu ca, lúc nào mặt nó cũng vui tươi, cái môi sứt lúc nào cũng chực sẵn để cười, nó không biết buồn khổ là gì, tâm hồn nó dường như tràn ngập mọi thứ vui tươi, cha mẹ nó mắng mỏ nó cho là tại nó chậm chạp, cha mẹ nó nó xem là những người quý nhất của nó ở trên đời, thảng hoặc được ai cười với nó là cả ngày hôm ấy nó vui vẻ như gặp được tiên, cứ thế con Xíu Xiu ra sức hầu hạ cha mẹ hờ của nó, nó xếp đặt giờ giấc cho mọi việc, việc nào làm đúng vào giờ giấc của việc nấy, vì vậy mà nó cũng được có những lúc thảnh thơi, nó thu xếp để lúc đi lấy bèo cho heo ăn được ít lúc rảnh, lúc đó nó thường nép vào đằng sau cánh cửa nhà quan nghè nghe quan giảng bài cho đám học trò, cứ thế mà con Xíu Xiu học lõm được chữ, nó biết đọc, tập viết, nghe cụ nghe giảng văn sách nó hiểu biết thêm việc đời.
Người mẹ hờ mới của nó năm sau sinh được một con gái, con Xíu Xiu vừa mừng vừa thêm việc hầu hạ, nó thương em nó còn hơn cả thân nó, suốt ngày nó vất vả không lúc nào ngừng tay ngừng chân . Cuộc đời nó lầm than đêm ngủ dưới bếp, ngày quán xuyến hết thảy việc nhà, thế mà nó vẫn học thêm được chữ, nó chăm tìm sách đọc lén không cho ai biết nhất là bố nó, ông thấy nó đọc tờ giấy là thế nào nó cũng bị roi vọt, ông không ngờ là nó biết chữ giỏi hơn nhiều anh học trò trong trường cụ nghè.
Một đứa em, con Xíu Xiu đã vất vả, mẹ nó liên tiếp đẻ thêm hai đứa con gái nữa, con Xíu Xiu càng thêm tối tăm mặt mũi, nó sinh ra đời dường như để nai lưng quần quật để hầu thiên hạ, nhưng chẳng bao giờ ngươi ta thấy nó thở than một lời, nó lấy những công việc hầu hạ trông nom ba đứa em gái nó là một hạnh phúc ở đời . Cha mẹ nó bây giờ cũng bớt đánh đập hành hạ nó, bởi vì nó là đứa tôi đòi làm việc không công ở trong nhà, cuộc đời nó theo với ngày tháng lớn lên của ba đứa em, làm cho nó càng thêm già dặn . Bây giờ các em nó đã lớn, nó được ngơi tay đôi chút thì lại đến việc phải đi rừng lấy củi, cuốc ruộng để trồng lúa trồng khoai, phải đan lấy áo rét mùa đông, may lấy áo mỏng mùa hạ, một tay nó trông nom cho ba đứa em thành thạo giỏi dang đến bà mẹ hờ của nó cũng không khéo bằng.
Đến năm đứa em út của con Xiú Xiu được mười lăm tuổi, cũng là năm chiếu chỉ vua ban ra nói việc hoàng tử kén vợ, năm ấy con Xíu Xiu đã hai mươi lăm tuổi bằng với tuổi Ông Hoàng Ba . Hai mươi lăm tuổi, nhưng thân hình con Xíu Xiu quả thật đúng với tên gọi, nó cao không hơn một con đười ươi, lại thêm cái lưng gù như đè nửa thân trên của nó thấp xuống thêm nữa, chỉ có cái môi sứt của nó là lớn trông thấy, lộ cả mấy chiếc răng cửa ra trông thật khốn khổ! Môi ấy làm cho khuôn mặt con bé xấu xí đến nỗi trẻ con khóc quấy thì người lớn cứ lấy con bé Xíu Xiu ra dọa là trẻ con vội nín khóc ngay! Mắt con Xíu Xiu nhìn ai cũng như nhìn đi nơi khác, cặp mắt lé như mờ mờ thế mà lại trông tỏ tường lắm . Xíu Xiu hai mươi lăm tuổi, nhưng ai cũng gọi nó là "con bé " vì vóc dáng nó chỉ bằng đứa trẻ mười hai, mười ba tuổi là cùng.
Lúc này, con Xấu Xí ít bị người ta trêu ghẹo về thân hình xấu xí của nó, nhưng người ta lại biết là nó lắm tài, lại giỏi cả chữ, làu thông nhiều sách thánh hiền, nhiều lúc người ta cũng thấy thương hại nó, người ta nói với nhau: trời sinh ra nó làm gì để đầy đọa nó như thế, phải chi nó là đứa ngu si đần độn thì cũng đỡ, đằng này nó lại thật thông minh, tài giỏi ít người bằng! Nó nghe thiên hạ bàn tán về nó như vậy thì chỉ cười, nó không than thân trách phận, mà có lúc nó lại còn cười mà nói rằng: "Nó là tiên trên trời vì có lỗi bị trời đày xuống thế, phải chịu thân hình xấu xí, đợi đến khi nào gặp ông hoàng đẹp trai nhất thế gian tới hỏi làm vợ, lúc ấy nó sẽ có phép tiên lột xác thành người đẹp hơn bất cứ cô gái đẹp nào ở trên đời!" Nó nói đùa như vậy, người ta lâu lâu lại trêu ghẹo, mỉa mai nó: ông hoàng đẹp trai đã tới chưa ? Có người lại chỉ người ăn xin cùi hủi lê la ngàoi chợ mà bảo nó: "Đấy, ông hoàng đẹp trai của mày đang kiếm mài kia kìa!" Người ta cười hể hả, thích thú vứi những câu mỉa mai cay độc, nhưng con Xấu Xí không giận ai, nó vẫn một mực: " Đấy, ông hoàng đẹp trai đang tìm tôi, cứ để cho ông hoàng tìm kiếm công chúa xinh đẹp thật lâu có thế mới bõ!"
Và, chiếu vua ban ra, người ta xôn xao, nô nức sửa soạn đi dự hội . Ba đứa em gái của con Xấu Xí cũng nô nức sắm sửa, nó lăng xăng bận rộn với đủ mọi công việc, lo cho đứa em út đôi giày đẹp nhất, lo cho con em thứ hai chiếc áo rực rỡ nhất, lo cho đứa em đầu chiếc bông hoa vải đẹp nhất cả vùng . Nó lo lắng cho ba em nó còn hơn cả mẹ ba đứa lo cho chính con mình . Con Xấu Xí nhất định phải sửa soạn cho ba em nó phải đẹp hơn hết thảy con gái trong làng, nó nghĩ ra đủ cách để che giấu đi những nét không đẹp, những chỗ xấu trên mặt, trên thân thể các em nó . Nhưng, dù con Xấu Xí có tài hoa đến đâu, dù nó có khéo léo đến thế nào chăng nữa, nó làm sao xóa đi cho hết những xấu xí trên thânthể các em nó, đứa lùn quá nó cố trang điểm may mặc cho trông có vẻ cao lên; đứa gầy quá, nó thoa phấn tô son cho mặc áo kiểu này kiểu nọ cốt sao trông cho mập mạp lên đôi chút; rồi đến đud+''a đen quá thì nó ra sức ra tài thoa phấn đến nỗi trông em nó cứ trắng đẹp như tiên trên trời! Công lao của con Xấu Xí ngày đêm trang điểm trông nom cho ba em nó có làm cho các em nó đẹp hẳn lên nhưng vẫn khó lòng mà hi vọng được các chàng trai con nhà khá giả chú ý tới, chứ đừng nói gì đến được ông Hoàng Ba tài hoa đẹp nhất trần gian mê mệt!
Ba em gái nó suốt ngày ra vào, lượn đi lượn lại, uốn éo trăm cách trăm vẻ, nũng nịu với cha mẹ, tập tành cho thật thông thạo để đợi ngày về kinh . Cha mẹ ba đứa hài lòng lắm, càng hài lòng bao nhiêu ông bà càng chê bai rủa sả con Xấu Xí bấy nhiêu, người ta đem những khuyết tật bẩm sinh trên thân thể nó ra để mà chửi bới, chê bai bằng những lời lẽ thật ác độc tàn nhẫn, nó đã quen với những lời lẽ ấy lắm rồi, nó đã quen với thân phận nó, tâm hồn nó thật trong lành, lúc nào nó cũng chỉ nghĩ đến điều hay điều tốt cho mọi người, vì thế nó nghe những lời chê bai rủa sả thì bảo rằng: "Đấy là mọi người thương nó, tiếc cho nó trời sinh ra xấu xí, chứ trong lòng thì ai cũng thương nó!" Nó sửa soạn, trang điểm cho ba đứa em, người ta lại hỏi nó:
- Thế còn mày, lúc nào thì mày sửa soạn trang điểm để đi dự hội ?
Nó cười nhe cả răng qua chỗ môi sứt mà rằng:
- Nó tự nhiên đẹp lắm rồi, không cần phải sửa soạn trang điểm gì, cứ đợi đấy, rồi ông hoàng đẹp nhất trần gian sẽ tới mà đón nó về làm vợ!
Lúc ấy đang giữa thu, cả nước sắp sửa mở hội Giữa Thu thì lại có chiếu chỉ của vua ban ra báo cho thần dân của ngài biết: "Vào giữa Xuân năm nay, vua và hoàng hậu mở hội kén vợ cho Hoàng tử thứ ba, hoàng tử Hiền Nhân", chiếu vua nói rõ: hội kén vợ của ông Hoàng Ba kéo dài suốt mùa xuân, hoàng tử vui mừng mời hết thảy các cô không phân biệt giàu nghèo sang hèn, từ các hàng quận chúa, công nương, tiểu thư khuê các con nhà danh gia thế phiệt, xuống đến thứ dân chẳng kể ở chốn đế đô, thị thành, hay đồng sâu rừng rậm, hoàng tử đều mời tất cả đến dự đại hội tại kinh đô...
Chiếu vua ban xuống, loa truyền vang vang khắp chợ cùng quê, cả đến chốn sơn lâm heo hút cũng biết tin, người người bàn tán, đâu đâu cũng xôn xao, thần dân của đức vua nhân từ nô nức xếp đặt chuyện nhà, sửa soạn mọi việc để về kinh dự hội . Các cô lại bắt đầu những giấc mộng cao sang hạnh phúc, các cô thầm mơ ước, thầm khấn nguyện đất trời thần tiên hỗ trợ, mong sao trong lễ hội lần này được ông Hoàng Ba để mắt tới, biết đâu duyên may lại chẳng trở thành vợ của vị hoàng tử tài hoa nhất trong đám các con của đức vua đang trị vì! Các cô tấp nập hẹn hò trẩy hội, các cô kín đáo sửa soạn, có người ngắm nghía soi bóng mình trong gương rồi tự bảo: "mũi ta không được xinh cho lắm", và các cô ngày đêm nắn nót mong cho mũi thêm xinh; có cô bảo: "nụ cười của cô chưa thật mê hồn", và cô đóng kín cửa ngày đêm tập cười cách nào cho nụ cười rạng rỡ như hoa hồng mớ nụ buổi sớm còn ngậm sương đêm; có cô chải mái tóc trăm kiểu, cố tìm kiểu nào để hợp với khuôn mặt trái xoan hơn dài một chút, có cô lại tập nói làm sao cố cho giọng uyển chuyển như mây thu trên trời, êm như họa mi hót trong đêm, quyến rũ từ giọng trầm lên đến thanh cao; có cô lại bắt chước cả dáng đi của loài mèo cốt sao cho dáng điệu được tha thướt mềm mại!... Thôi thì đủ chuyện, ngàn cách, chuyện nào cách nào cũng chỉ là để hi vọng làm xiêu lòng được Ông Hoàng Ba . Người giàu có thì sắm sanh xe ngựa đệm nhung đệm gấm, kẻ lại đóng kiệu bạch đàn chạm phượng trổ hoa, vùng sông nước thì thuyền lớn nhỏ đủ kiểu rồi lại chọn phu chèo khỏe mạnh cho ăn mặc đẹp đẽ cốt sao cho có vẻ quyền quý sang cả! Quả thật việc ông Hoàng Ba Hiền Nhân kén vợ làm cho cả nước xôn xao hơn hồi ngài Hoàng Cả lấy vợ . Hồi ấy, ít có các cô dám mơ tưởng đến cao sang hạnh phúc được là người dự vào hàng quốc thích hoàng gia, nhưng đến lúc thấy Ông Hoàng Cả chọn cô gái con nhà dân dã chủ trại hoa, lúc ấy các cô mới tiếc ngẩn tiếc ngơ, tha hồ mà than thở vu vơ, tiếc hận đến nỗi có cô giận thân bỏ nhà tìm vào chùa chiền tận trong rừng sâu để chôn mối hận tình! Bởi thế, lần này Ông Hoàng Ba kén vợ, các cô quyết tô điểm cho duyên may của riêng mình, các cô phải về kinh dự lễ, các cô bàn tán với nhau, ngoài miệng khen nhau đẹp thế này, đẹp thế nọ, trút cho nhau những hy vọng chắc như là đã được Ông Hoàng chọn làm vợ rồi, nhưng kỳ thực trong lòng lại ngấm ngầm chê bai, rủa nhau đủ điều ác hại, cầu mong bị Ông Hoàng chê là béo quá, lùn quá, gần quá, mắt hơi lé, miệng hơi rộng!... Nhưng các cô vẫn cười vui với nhau, nghe những lời ca ngợi dù biết rằng giả dối nhưng lòng vẫn vui!
Tám vị hoàng tử con đức vua nhân từ và hoàng hậu nhân ái, thì bảy ngài đã lấy vợ, vợ của bảy vị thảy đều đẹp như tiên giáng thế, các nàng có người con nhà cao sang quyền quý, có người là gái nhà dân giả hiền đức ít ai bì, bảy ông hoàng, ông nào cũng tự hào hãnh diện về người vợ của mình, mà bảy vị công nương ấy quả thật đáng được người đời tôn quý, tôn quý về đủ mọi mặt, ấy cũng vì sự thế ấy mà bảy vị công nương cũng có nhiều phần kiêu ngạo, ít nhiều mất lòng người . Ông Hoàng Ba vóc dáng đã đẹp đẽ, đẹp hơn tất cả các ông hoàng anh em của ông, lúc ông Hoàng khóac chiến phục thì dưới thế gian này chắc không có người trai tuấn kiệt nào lại có thể oai phong bằng,khi ngài vận áo văn sĩ thì phogn cách tài tuấn mới thật rõ ràng, ông hoàng cũng biết mình đẹp, lại thêm ông hoàn thông minh hiếm có, học rộng biết nhiều, bởi thế ông nhiều phần tự tin chưa chịu lấy vợ, các em ông đã có vợ cả rồi mà ông vẫn độc thân, vua và hoàng hậu thúc giục, ông chỉ cười nói rằng chưa chọn được ai, anh em ông đánh tiếng mối mai cho ông thì ông bảo: cứ để tự nhiên rồi trời khắc xe duyên cho xứng đáng! Thế mà bây giờ ông chịu lấy vợ! Ông lại còn theo gương Ông Hoàng Cả muốn kén vợ không kể là gái nhà cao sang hay là dân dã, hỏi sao các cô lại chẳng nô nức sửa soạn, tràn trề hi vọng!
Và cả nước nhộn nhịp, nhà nhà nhộn nhịp cứ như chính nhà mình sắp có cưới hỏi thật rồi! Đi đến đâu, cũng nghe hỏi nhau đã sửa soạn xong chưa, bao giờ thì về kinh; việc gì rồi cũng kết thúc bằng chuyện hoàng tử cưới vợ!
Và ở Linh Xuân, dân làng cũng rầm rộ đi dự hội . Làng Linh Xuân không xa kinh thành, lại rất thuận tiện về đường đi lối lại, vì thế có dùng ngựa, đi kiệu hay đi thuyền về kinh đô cũng đều được cả . Đường không xa, dân làng nô nức về kinh đô chẳng kể lúc nào . Làng lại hy vọng, hy vọgn có lẽ nhiều hơn các nơi khác, bởi vì vị thần hoàng làng rất linh thiêng, nhiều viêc. cầu xin đều được cả, bởi vậy làng mới có cái tên đẹp đẽ là Linh Xuân, có ý: mùa xuân linh thiêng ở nơi này! Trai gái sửa soạn về kinh, các bậc già nua chức sắc trong làng thì truyền đánh trống mở hội tại đình, các cụ quét dọn đình, đèn nhang ngày đêm nghi ngút để tế cáo các thần hoàng làng, cầu xin ngày phù trợ cho con dân, may ra gái làng được hoàng tử chọn, thế là làng vinh hiển, thế nào cũng được hưởng nhiều ân sủng của triều đình!
Gái làng, nhiều cô nhan sắc đẹp đẽ, làng Linh Xuân được tiếng là con gái đẹp rất nhiều, chẳng thế các nơi đến làm rể làng đông lắm, đủ mặt anh tài về đây kiếm vợ, biết đâu kỳ này làng lại có rể là ông Hoàng Ba nữa mới thật là lẫy lừng! Và cả làng hy vọng!
Ở khu dốc suối làng Linh Xuân, có gia đình chỉ hai mẹ con sống với nhau, tình cảnh mẹ góa con côi khiến người mẹ phải đi thêm bước nữa, bà lấy người chồng thứ hai là một người chẳng được tốt, vì thế chẳng bao lâu thì bà qua đời, người đàn ông lại lấy vợ khác, con bé mồ côi vẫn ở với cha mẹ hờ của nó . Con bé sinh ra số phận hẩm hiu, nó ra đời trong tình cảnh cha mẹ nghèo nàn, đã thế vừa ra chào đời nó mang đủ tật xấu xí: môi sứt, mắt lé, lưng hơi gù, hình dáng con bé thật thảm hại, ai cũng bảo rằng kiếp trước nó có tội nên kiếp này nó sinh ra đời với cái thân hình thê thảm như thế! Thật ra, con bé ấy lúc sinh ra nó được mười hai bà mụ đỡ đầu ban cho nó đủ mọi tốt lành . Bà mụ sắc đẹp bảo: mây mùa thu là tóc, hoa hồng mùa xuân là môi, sao mùa hạ là mắt, suối reo là tiếng nói, trời xanh thẳm là trí tuệ, tùng bách trên đỉnh non cao là vóc dáng thần tiên: bà mụ đức hạnh bảo: bảy mươi tám tiên trẻ trên trời mỗi tiên một tính tốt, tất cả là đức hạnh của con bé; bà mụ tuổi trẻ bảo:... ; bà mụ tình duyên bảo:... ; cuối cùng bà mụ số mạng bảo: ban ngày nắng sáng cũng phải qua một đêm tăm tối, mùa đông lạnh hết mới tới mùa xuân ấm áp, con bé mai sau dù có trải qua vất vả lầm than rồi cuối cùng cũng được hưởng hạnh phúc chẳng ai bì . Và thế là con bé sinh ra đẹp đẽ vô cùng, giỏi vô cùng, tài đức hiếm có trên thế gian; nhưng, mười hai bà mụ ban phước lành cho nó đúng vào lúc Phù Thủy Già Khó Tính vừa ra khỏi động đi tìm linh hồn sắm ra đời để ám hại, vì thế khi nghe mười hai bà mụ thay nhau chúc lành cho trẻ sắp sinh ra, thì Phù Thủy cáu kỉnh bước tới, mặt già khoằm khoặm, bà bảo:
- Này mười hai bà mụ, các ngươi sao lại thiên vị đem hết thảy mọi tốt lành ra cho con bé vậy ? Đã thế, ta phải chúc dữ cho nó xem những điều chúc lành của các ngươi hơn được ta chăng ?
Rồi Phù Thủy Già Khó Tính chúc như nguyền rủa con bé, thế là con bé ra đời với đủ mọi tật xấu xí, thảm thương thay! Con bé xấu xí theo năm tháng lớn lên, nhưng vì có lời nguyền ghê gớm của Phù Thủy Già Khó Tính nên hình dáng con bé choắt queo, bé tí xiú . Lúc nó được ba tuổi, mười hai bà mụ đến thăm nó lần cuối, các bà mụ buồn rầu vô hạn vì công trình của các bà lúc này đây chỉ là một con bé xấu xí đến nỗi trẻ con trông thấy cũng phải khiếp hãi, người không ai muốn nhìn . Mười hai bà mụ đem phép màu ra chúc cho con bé được bình anh, thanh thản với cuộc đod+`i tự tìm thấy niềm vui . Phù Thủy Già Khó Tính vẫn để tâm theo dõi con bé, mụ rất mực bằng lòng với lời nguyền xưa của mụ, tới khi biết các bà mụ đến chúc lành cho con bé lần chót thì mụ cũng lặng lẽ đi theo, đợi các bà mụ chúc xong Phù Thủy Già Khó Tính bước ra, mười hai bà mụ giật mình sợ hãi, mụ Phù Thủy cười lên the thé mà rằng:
- Các người đã thấy quyền phép của ta chưa! Nay các người lại còn cố chúc lành thêm cho nó nữa, vậy ta cũng chúc thêm cho nó nhé! Ta cho con bé xấu xí này lời nguyền, khi nào có một hoàng tử đẹp nhất thế gian, tài giỏi nhất thế gian, hoàng tử ấy thương yêu con bé đến nỗi sẵn sàng đánh đổi địa vị của hoàng tử cao sang để làm gã nông phu nghèo nàn vất vả, hoàng tử thề quyết trước thế gian là sẽ cưới con bé làm vợ, lúc ấy mọi lời chúc dữ xấu xí của ta mới được giải! Khốn khổ thay, chính con bé xấu xí này lại tương tư hoàng tử trước!
Chúc xong, Phù Thủy Già Khó Tính lại cười the thé, tung vạt áo đen biến thành con quạ khổng lồ, mụ cưỡi quạ ấy mà bay đi mất . Mười hai bà mụ ngơ ngẩn, các bà mong đem lời chúc lành mở đường an ủi cho cuộc đời con bé, cố cứu nó bớt được chút nào lời nguyền của Phù Thủy Già, thì lại bị Phù Thủy Già chúc dữ thêm nữa, ác nghiệt hơn nữa! Làm sao bây giờ ? Làm gì lại có hoàng tử nào, dù là một vị hoàng tử xấu xí, kém cỏi nhất ở trên thế gian này, lại chịu yêu thương hỏi cưới con bé xấu xí đến thế này làm vợ ? Khổ thay, chính con bé này lại tương tư hoàng tử đẹp trai cao sang trước, thế là cuộc đời nó lại càng khổ hơn nữa!
Con bé lớn lên, hình dáng tí teo, dù cha mẹ nó đã đặt cho nó cái tên nhiều hy vọng ở mai sau là Hồng Mây, nhưng ai cũng gọi nó là con Xíu Xiu . Hy vọng mai sau được nhiều may mắn lớn đâu chưa thấy, đã thấy nó trở thành mồ côi cha lúc được sáu tuổi . Rồi mẹ nó lại lấy chồng, người bố ghẻ của con Xíu Xiu tính tình dộc ác, ông ta ghét cay ghét đắng con bé xấu xí, cứ trông thấy nó thì ông lại chẳng khác nào có người đem gai nhọn mà đâm vào mắt ông, ông ghét con bé quá chừng thành ra cũng hành hạ mẹ nó, hai mẹ con chịu đựng khổ sở như vậy chẳng được bao lâu thì mẹ nó buồn khổ, vương bệnh rồi qua đời, con bé từ đây bơ vơ chẳng còn có ai là người thương yêu nó nữa . Cha ghẻ nó lấy vợ khác, mới đầu mẹ hờ của nó xem nó như con ở, trăm việc trong nhà đổ cả lên đầu con bé mới bảy tuổi đầu, con Xíu Xiu tuy xấu xí lưng gù mắt lé, nhưng được cái nó lanh lẹ lắm, viêc. nhà một tay nó thu xếp trong ngoài sạch sẽ, cha mẹ hờ nó nhờ vậy mà cũng đỡ được nhiều việc . Con bé quần quật từ tinh mơ đến tối mịt khuya lắc khuya lơ mới được nhgỉ tay, thế mà nó vẫn chẳng bao giờ than thở kêu ca, lúc nào mặt nó cũng vui tươi, cái môi sứt lúc nào cũng chực sẵn để cười, nó không biết buồn khổ là gì, tâm hồn nó dường như tràn ngập mọi thứ vui tươi, cha mẹ nó mắng mỏ nó cho là tại nó chậm chạp, cha mẹ nó nó xem là những người quý nhất của nó ở trên đời, thảng hoặc được ai cười với nó là cả ngày hôm ấy nó vui vẻ như gặp được tiên, cứ thế con Xíu Xiu ra sức hầu hạ cha mẹ hờ của nó, nó xếp đặt giờ giấc cho mọi việc, việc nào làm đúng vào giờ giấc của việc nấy, vì vậy mà nó cũng được có những lúc thảnh thơi, nó thu xếp để lúc đi lấy bèo cho heo ăn được ít lúc rảnh, lúc đó nó thường nép vào đằng sau cánh cửa nhà quan nghè nghe quan giảng bài cho đám học trò, cứ thế mà con Xíu Xiu học lõm được chữ, nó biết đọc, tập viết, nghe cụ nghe giảng văn sách nó hiểu biết thêm việc đời.
Người mẹ hờ mới của nó năm sau sinh được một con gái, con Xíu Xiu vừa mừng vừa thêm việc hầu hạ, nó thương em nó còn hơn cả thân nó, suốt ngày nó vất vả không lúc nào ngừng tay ngừng chân . Cuộc đời nó lầm than đêm ngủ dưới bếp, ngày quán xuyến hết thảy việc nhà, thế mà nó vẫn học thêm được chữ, nó chăm tìm sách đọc lén không cho ai biết nhất là bố nó, ông thấy nó đọc tờ giấy là thế nào nó cũng bị roi vọt, ông không ngờ là nó biết chữ giỏi hơn nhiều anh học trò trong trường cụ nghè.
Một đứa em, con Xíu Xiu đã vất vả, mẹ nó liên tiếp đẻ thêm hai đứa con gái nữa, con Xíu Xiu càng thêm tối tăm mặt mũi, nó sinh ra đời dường như để nai lưng quần quật để hầu thiên hạ, nhưng chẳng bao giờ ngươi ta thấy nó thở than một lời, nó lấy những công việc hầu hạ trông nom ba đứa em gái nó là một hạnh phúc ở đời . Cha mẹ nó bây giờ cũng bớt đánh đập hành hạ nó, bởi vì nó là đứa tôi đòi làm việc không công ở trong nhà, cuộc đời nó theo với ngày tháng lớn lên của ba đứa em, làm cho nó càng thêm già dặn . Bây giờ các em nó đã lớn, nó được ngơi tay đôi chút thì lại đến việc phải đi rừng lấy củi, cuốc ruộng để trồng lúa trồng khoai, phải đan lấy áo rét mùa đông, may lấy áo mỏng mùa hạ, một tay nó trông nom cho ba đứa em thành thạo giỏi dang đến bà mẹ hờ của nó cũng không khéo bằng.
Đến năm đứa em út của con Xiú Xiu được mười lăm tuổi, cũng là năm chiếu chỉ vua ban ra nói việc hoàng tử kén vợ, năm ấy con Xíu Xiu đã hai mươi lăm tuổi bằng với tuổi Ông Hoàng Ba . Hai mươi lăm tuổi, nhưng thân hình con Xíu Xiu quả thật đúng với tên gọi, nó cao không hơn một con đười ươi, lại thêm cái lưng gù như đè nửa thân trên của nó thấp xuống thêm nữa, chỉ có cái môi sứt của nó là lớn trông thấy, lộ cả mấy chiếc răng cửa ra trông thật khốn khổ! Môi ấy làm cho khuôn mặt con bé xấu xí đến nỗi trẻ con khóc quấy thì người lớn cứ lấy con bé Xíu Xiu ra dọa là trẻ con vội nín khóc ngay! Mắt con Xíu Xiu nhìn ai cũng như nhìn đi nơi khác, cặp mắt lé như mờ mờ thế mà lại trông tỏ tường lắm . Xíu Xiu hai mươi lăm tuổi, nhưng ai cũng gọi nó là "con bé " vì vóc dáng nó chỉ bằng đứa trẻ mười hai, mười ba tuổi là cùng.
Lúc này, con Xấu Xí ít bị người ta trêu ghẹo về thân hình xấu xí của nó, nhưng người ta lại biết là nó lắm tài, lại giỏi cả chữ, làu thông nhiều sách thánh hiền, nhiều lúc người ta cũng thấy thương hại nó, người ta nói với nhau: trời sinh ra nó làm gì để đầy đọa nó như thế, phải chi nó là đứa ngu si đần độn thì cũng đỡ, đằng này nó lại thật thông minh, tài giỏi ít người bằng! Nó nghe thiên hạ bàn tán về nó như vậy thì chỉ cười, nó không than thân trách phận, mà có lúc nó lại còn cười mà nói rằng: "Nó là tiên trên trời vì có lỗi bị trời đày xuống thế, phải chịu thân hình xấu xí, đợi đến khi nào gặp ông hoàng đẹp trai nhất thế gian tới hỏi làm vợ, lúc ấy nó sẽ có phép tiên lột xác thành người đẹp hơn bất cứ cô gái đẹp nào ở trên đời!" Nó nói đùa như vậy, người ta lâu lâu lại trêu ghẹo, mỉa mai nó: ông hoàng đẹp trai đã tới chưa ? Có người lại chỉ người ăn xin cùi hủi lê la ngàoi chợ mà bảo nó: "Đấy, ông hoàng đẹp trai của mày đang kiếm mài kia kìa!" Người ta cười hể hả, thích thú vứi những câu mỉa mai cay độc, nhưng con Xấu Xí không giận ai, nó vẫn một mực: " Đấy, ông hoàng đẹp trai đang tìm tôi, cứ để cho ông hoàng tìm kiếm công chúa xinh đẹp thật lâu có thế mới bõ!"
Và, chiếu vua ban ra, người ta xôn xao, nô nức sửa soạn đi dự hội . Ba đứa em gái của con Xấu Xí cũng nô nức sắm sửa, nó lăng xăng bận rộn với đủ mọi công việc, lo cho đứa em út đôi giày đẹp nhất, lo cho con em thứ hai chiếc áo rực rỡ nhất, lo cho đứa em đầu chiếc bông hoa vải đẹp nhất cả vùng . Nó lo lắng cho ba em nó còn hơn cả mẹ ba đứa lo cho chính con mình . Con Xấu Xí nhất định phải sửa soạn cho ba em nó phải đẹp hơn hết thảy con gái trong làng, nó nghĩ ra đủ cách để che giấu đi những nét không đẹp, những chỗ xấu trên mặt, trên thân thể các em nó . Nhưng, dù con Xấu Xí có tài hoa đến đâu, dù nó có khéo léo đến thế nào chăng nữa, nó làm sao xóa đi cho hết những xấu xí trên thânthể các em nó, đứa lùn quá nó cố trang điểm may mặc cho trông có vẻ cao lên; đứa gầy quá, nó thoa phấn tô son cho mặc áo kiểu này kiểu nọ cốt sao trông cho mập mạp lên đôi chút; rồi đến đud+''a đen quá thì nó ra sức ra tài thoa phấn đến nỗi trông em nó cứ trắng đẹp như tiên trên trời! Công lao của con Xấu Xí ngày đêm trang điểm trông nom cho ba em nó có làm cho các em nó đẹp hẳn lên nhưng vẫn khó lòng mà hi vọng được các chàng trai con nhà khá giả chú ý tới, chứ đừng nói gì đến được ông Hoàng Ba tài hoa đẹp nhất trần gian mê mệt!
Ba em gái nó suốt ngày ra vào, lượn đi lượn lại, uốn éo trăm cách trăm vẻ, nũng nịu với cha mẹ, tập tành cho thật thông thạo để đợi ngày về kinh . Cha mẹ ba đứa hài lòng lắm, càng hài lòng bao nhiêu ông bà càng chê bai rủa sả con Xấu Xí bấy nhiêu, người ta đem những khuyết tật bẩm sinh trên thân thể nó ra để mà chửi bới, chê bai bằng những lời lẽ thật ác độc tàn nhẫn, nó đã quen với những lời lẽ ấy lắm rồi, nó đã quen với thân phận nó, tâm hồn nó thật trong lành, lúc nào nó cũng chỉ nghĩ đến điều hay điều tốt cho mọi người, vì thế nó nghe những lời chê bai rủa sả thì bảo rằng: "Đấy là mọi người thương nó, tiếc cho nó trời sinh ra xấu xí, chứ trong lòng thì ai cũng thương nó!" Nó sửa soạn, trang điểm cho ba đứa em, người ta lại hỏi nó:
- Thế còn mày, lúc nào thì mày sửa soạn trang điểm để đi dự hội ?
Nó cười nhe cả răng qua chỗ môi sứt mà rằng:
- Nó tự nhiên đẹp lắm rồi, không cần phải sửa soạn trang điểm gì, cứ đợi đấy, rồi ông hoàng đẹp nhất trần gian sẽ tới mà đón nó về làm vợ!
1 PM ---------- Previous post was at 09:27 PM ----------
