Quyền mua chứng khóan là gì?

[msoanh]

Quyền mua là loại chứng khoán mua bán được, vậy giá trị quyền mua được tính như thế nào?

Tính giá trị quyền mua

Ví dụ ngày 11-10-2006 là ngày giao dịch không hưởng quyền phát hành thêm 5.650.720 CP REE theo tỉ lệ 5: 1. NĐT sở hữu 5 CP thì được mua thêm 1 CP mới với giá bằng 75% giá đóng cửa ngày giao dịch liền trước. Ta có thể tính giá tham chiếu vào ngày 11-10-2006. Và tính giá trị quyền mua vào ngày đó.

Ngày 10-10-2006, REE có giá đóng cửa là 94.000 đ/CP, vậy giá phát hành của REE cho cổ đông hiện hữu là: 0.75x94.000=70.500đ/cp. Theo quy định quyền mua, cứ ứng với mỗi 5 quyền mua sẽ được mua 1 CP mới với giá 70.500đ. Để có 5 quyền mua, nhà đầu tư phải mua 5 CP với giá 5 x 94.000đ = 470.000đ.

Với 5 quyền mua vừa có được, nhà đầu tư sẽ mua được 1 CP mới với giá 70.500đ. Như vậy, nhà đầu tư có tất cả 6 CP. 6 CP này đều không còn quyền mua kèm theo với tổng số tiền bỏ ra 470.000+70.500=540.500đ. Như vậy, giá tham chiếu của REE tại ngày 11-10-2006 của mỗi CP là 540.500 /6 = 90.000 đ/cp.

Giá trị của mỗi quyền mua tại ngày đó là: 94.000 - 90.000 = 4000đ. Trong thời gian chuyển nhượng quyền mua, nếu giá thị trường của REE thay đổi sẽ làm cho giá trị quyền mua thay đổi theo. Giá tăng thì quyền mua tăng và ngược lại tương ứng mức độ tăng giảm của CP.

Trong ngày giao dịch không có quyền mua, giá CP sẽ rớt xuống một mức giá trị chính bằng giá trị của quyền mua. Tại Việt Nam, nếu tổ chức phát hành có phát hành bổ sung CP mới thì giá CP trên thị trường sẽ được điều chỉnh ngay theo mức giá mới của CP.

Cổ đông hiện hữu vẫn không bị thiệt vì phần giá trị CP cũ mất đi cũng chính bằng giá trị của quyền mua mà họ đã nhận được trước đó. Trường hợp có một số CP không còn quyền (do cổ đông nắm giữ CP đó đã tách quyền mua ra để bán riêng trên thị trường) thì số CP này cũng vẫn được giao dịch bình thường trên thị trường.

Tuy nhiên khi thực hiện thủ tục thanh toán bù trừ thì bộ phận thanh toán bù trừ chứng khoán sẽ trừ lại của người bán CP đó một khoản tiền đúng bằng giá trị của quyền mua mà họ đã tách ra để bán riêng trên thị trường chứng khoán.

 

[msoanh]

Nghiệp vụ tách gộp cổ phiếu

Về bản chất, tách và gộp CP là việc làm tăng hoặc giảm số CP đang lưu hành của một Cty mà không làm thay đổi vốn điều lệ, vốn cổ phần hay toàn bộ giá trị thị trường tại thời điểm tách hoặc gộp.

Mục đích của nghiệp vụ tách CP sẽ làm tăng số lượng CP đang lưu hành và làm giảm mệnh giá CP tương ứng với tỉ lệ tách. Do đó giá CP trên thị trường cũng sẽ giảm tương ứng.

Việc tách CP thường được thực hiện khi giá CP trên thị trường tăng quá cao làm cho các giao dịch sẽ khó thực hiện, làm giảm tính thanh khoản. Mặt khác, sau khi tách CP, số lượng CP được giao dịch trên thị trường tăng lên có thể làm tăng số lượng cổ đông của Cty, qua đó góp phần làm hạn chế khả năng bị thâu tóm.

Ví dụ, Cty X có 2 triệu CP đang lưu hành, mệnh giá 10.000 đồng/ CP (tổng giá trị niêm yết là 20 tỉ đồng) và giá thị trường tại thời điểm hiện tại là 200.000 đồng/CP. Giá trị vốn hóa thị trường của Cty là 2 triệu CP x 200.000đ/CP=400 tỉ đồng.

Cty tiến hành tách CP theo tỉ lệ 1:2 (người sở hữu 1 CP cũ sẽ nhận được 2 CP mới, khi đó tổng số CP mới của Cty sẽ là 4 triệu CP mệnh giá 5.000đ/CP. Tổng giá trị niêm yết vẫn là 20 tỉ đồng nhưng giá thị trường của CP mới sẽ dao động ở mức 100.000 đồng/CP. Giá thị trường của Cty vẫn là 400 tỉ đồng.

Trường hợp gộp CP sẽ làm giảm số lượng CP đang lưu hành, mệnh giá cổ phiếu tăng lên và giá thị trường của CP cũng tăng lên tương ứng với tỉ lệ gộp. Giả sử Cty X trên, nhưng thị giá của CP là 11.000đ/cp, giá trị niêm yết của Cty vẫn là 20 tỉ đồng, giá thị trường của Cty là 22 tỉ đồng.

Để tránh trường hợp thị giá của CP xuống thấp hơn mệnh giá, Cty quyết định gộp CP theo tỉ lệ 2:1 (2 CP cũ thành 1 CP mới). Khi đó mệnh giá CP của Cty là 20.000đ/CP, số lượng là 1 triệu CP, giá trị niêm yết của Cty là 1 triệu CPx20.000đ/CP=20 tỉ đồng. Thị giá CP của Cty X là 22.000đ/CP. Cả giá trị niêm yết và thị giá của Cty không thay đổi.

Về hai nghiệp vụ này hiện nay chưa xảy ra trên TTCKVN. Nhiều NĐT còn nhầm lẫn giữa việc chia tách với chia CP thưởng và với mua CP theo quyền mua ưu tiên do các hình thức này đều làm tăng số CP và làm điểu chỉnh giảm giá CP.

Theo Hoàng Lan - Lao Động