Cơ quan thuế thông báo sẽ cung cấp danh sách người nộp thuế (NNT) có rủi ro cao về hóa đơn cho cơ quan công an để tiến hành rà soát, điều tra và xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật. Đây là một động thái mạnh mẽ nhằm chống lại hành vi mua bán hóa đơn trái phép, góp phần bảo vệ nền kinh tế và môi trường kinh doanh lành mạnh.
Theo Tổng cục Thuế, thời gian qua nhiều người dân và NNT đã tuân thủ tốt việc sử dụng hóa đơn điện tử (HĐĐT) và các quy định về thuế. Tuy nhiên, vẫn tồn tại tình trạng một số NNT sử dụng hóa đơn giả nhằm mục đích trốn thuế, chiếm đoạt tiền hoàn thuế giá trị gia tăng (GTGT), và hợp pháp hóa các chi phí ảo để chiếm đoạt tiền ngân sách nhà nước. Các hành vi này không chỉ gây thất thu cho ngân sách mà còn tạo ra sự bất công trong kinh doanh và ảnh hưởng xấu đến môi trường kinh doanh lành mạnh.
Những chiêu trò phổ biến bao gồm:
- Thành lập doanh nghiệp, hộ kinh doanh ảo: Sử dụng giấy tờ cá nhân của người thiếu hiểu biết, hám lợi, bị mất cắp hoặc giả mạo để lập doanh nghiệp hoạt động trong một chu kỳ ngắn rồi bỏ trốn, mất tích.
- Mua lại doanh nghiệp yếu kém sắp giải thể, phá sản và thay đổi người đại diện pháp luật và sử dụng để bán hóa đơn không hợp pháp.
- Thành lập doanh nghiệp, hộ kinh doanh tại các vùng, miền có sản phẩm trồng trọt, chăn nuôi, đánh bắt thuỷ hải sản, nguyên nhiên vật liệu,… nhằm hợp pháp hoá nguồn gốc hàng ghi trên các hóa đơn không hợp pháp, tránh nghi ngờ, kiểm soát của cơ quan chức năng.
- Một số doanh nghiệp, hộ kinh doanh thực tế có hóa đơn đầu ra ít hơn hóa đơn đầu vào, chẳng hạn như trong lĩnh vực bán lẻ, kinh doanh ăn uống, xăng dầu, dịch vụ khách sạn, nhà nghỉ. Những doanh nghiệp này có nhu cầu bán hóa đơn khống theo yêu cầu của khách hàng.
- Hoạt động ngắn hạn: Các doanh nghiệp thường có cùng địa chỉ, văn phòng ảo, không có kho hàng hay phương tiện vận chuyển, thường xuyên thay đổi địa điểm nhưng không thay đổi cơ quan quản lý thuế để tránh bị kiểm tra của cơ quan thuế, cơ quan chức năng.
Đối tượng mua, sử dụng hóa đơn không hợp pháp:
Là các doanh nghiệp, hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh sử dụng hóa đơn không hợp pháp để kê khai thuế GTGT đầu vào, hoàn thuế GTGT nhằm chiếm đoạt tiền thuế của Nhà nước; hợp pháp hoá các khoản chi phí không có hoá đơn, chứng từ, các khoản chi khống làm giảm thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế thu nhập cá nhân và các loại thuế khác; hợp thức hoá các hàng hoá, dịch vụ không rõ nguồn gốc, xuất xứ, hợp pháp hoá hàng nhập lậu, gian lận thương mại; hàng hoá khai thác trái phép,… hoặc sử dụng cho mục đích khác.
Một số đơn vị sử dụng vốn NSNN sử dụng hóa đơn không hợp pháp để hợp thức hóa các khoản chi.
Hậu Quả Của Hành Vi Mua Bán Hóa Đơn Trái Phép
Hành vi mua bán hóa đơn không hợp pháp gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng. Nó không chỉ làm thất thu ngân sách nhà nước mà còn gây mất công bằng trong kinh doanh, tạo điều kiện cho buôn lậu và gian lận thương mại. Việc này làm sai lệch bản chất của nền kinh tế và gây thiệt hại nghiêm trọng đến nguồn thu của quốc gia.
Biện Pháp Triển Khai
Tổng cục Thuế đã và đang triển khai nhiều biện pháp nhằm ngăn chặn và xử lý hành vi gian lận hóa đơn:
Ứng dụng công nghệ thông tin (CNTT) trong quản lý thuế để phân tích, rà soát dữ liệu HĐĐT để xác định NNT có rủi ro cao, đặc biệt là xác định các doanh nghiệp có rủi ro cao do có giá trị hàng hóa, dịch vụ bán ra so với giá trị hàng hóa tồn kho và giá trị hàng hóa, dịch vụ mua vào vượt ngưỡng an toàn để cảnh báo và kiểm tra, xử lý.
Thường xuyên phối hợp với cơ quan điều tra, và các cơ quan chức năng có liên quan như hải quan, ngân hàng để truy vết và xử lý NNT mua hóa đơn.
Đăng tải công khai danh sách doanh nghiệp không hoạt động tại địa chỉ đăng ký trên Cổng thông tin điện tử của Tổng cục Thuế và cơ quan thuế các cấp để người dân và NNT biết.
Chế Tài Xử Lý
Hành vi mua bán, sử dụng hóa đơn không hợp pháp có thể bị xử lý theo các quy định sau:
Luật Quản lý thuế: Xử phạt hành chính đối với hành vi khai sai, trốn thuế.
Bộ luật Hình sự: Xử lý tội l.ừ.a đ.ả.o chiếm đoạt tài sản (Điều 174) và tội trốn thuế (Điều 200), với các mức phạt từ cải tạo không giam giữ đến tù chung thân, và phạt tiền từ 10 triệu đến hàng tỷ đồng.
Theo Tổng cục Thuế, thời gian qua nhiều người dân và NNT đã tuân thủ tốt việc sử dụng hóa đơn điện tử (HĐĐT) và các quy định về thuế. Tuy nhiên, vẫn tồn tại tình trạng một số NNT sử dụng hóa đơn giả nhằm mục đích trốn thuế, chiếm đoạt tiền hoàn thuế giá trị gia tăng (GTGT), và hợp pháp hóa các chi phí ảo để chiếm đoạt tiền ngân sách nhà nước. Các hành vi này không chỉ gây thất thu cho ngân sách mà còn tạo ra sự bất công trong kinh doanh và ảnh hưởng xấu đến môi trường kinh doanh lành mạnh.
Những chiêu trò phổ biến bao gồm:
- Thành lập doanh nghiệp, hộ kinh doanh ảo: Sử dụng giấy tờ cá nhân của người thiếu hiểu biết, hám lợi, bị mất cắp hoặc giả mạo để lập doanh nghiệp hoạt động trong một chu kỳ ngắn rồi bỏ trốn, mất tích.
- Mua lại doanh nghiệp yếu kém sắp giải thể, phá sản và thay đổi người đại diện pháp luật và sử dụng để bán hóa đơn không hợp pháp.
- Thành lập doanh nghiệp, hộ kinh doanh tại các vùng, miền có sản phẩm trồng trọt, chăn nuôi, đánh bắt thuỷ hải sản, nguyên nhiên vật liệu,… nhằm hợp pháp hoá nguồn gốc hàng ghi trên các hóa đơn không hợp pháp, tránh nghi ngờ, kiểm soát của cơ quan chức năng.
- Một số doanh nghiệp, hộ kinh doanh thực tế có hóa đơn đầu ra ít hơn hóa đơn đầu vào, chẳng hạn như trong lĩnh vực bán lẻ, kinh doanh ăn uống, xăng dầu, dịch vụ khách sạn, nhà nghỉ. Những doanh nghiệp này có nhu cầu bán hóa đơn khống theo yêu cầu của khách hàng.
- Hoạt động ngắn hạn: Các doanh nghiệp thường có cùng địa chỉ, văn phòng ảo, không có kho hàng hay phương tiện vận chuyển, thường xuyên thay đổi địa điểm nhưng không thay đổi cơ quan quản lý thuế để tránh bị kiểm tra của cơ quan thuế, cơ quan chức năng.
Đối tượng mua, sử dụng hóa đơn không hợp pháp:
Là các doanh nghiệp, hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh sử dụng hóa đơn không hợp pháp để kê khai thuế GTGT đầu vào, hoàn thuế GTGT nhằm chiếm đoạt tiền thuế của Nhà nước; hợp pháp hoá các khoản chi phí không có hoá đơn, chứng từ, các khoản chi khống làm giảm thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế thu nhập cá nhân và các loại thuế khác; hợp thức hoá các hàng hoá, dịch vụ không rõ nguồn gốc, xuất xứ, hợp pháp hoá hàng nhập lậu, gian lận thương mại; hàng hoá khai thác trái phép,… hoặc sử dụng cho mục đích khác.
Một số đơn vị sử dụng vốn NSNN sử dụng hóa đơn không hợp pháp để hợp thức hóa các khoản chi.
Hậu Quả Của Hành Vi Mua Bán Hóa Đơn Trái Phép
Hành vi mua bán hóa đơn không hợp pháp gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng. Nó không chỉ làm thất thu ngân sách nhà nước mà còn gây mất công bằng trong kinh doanh, tạo điều kiện cho buôn lậu và gian lận thương mại. Việc này làm sai lệch bản chất của nền kinh tế và gây thiệt hại nghiêm trọng đến nguồn thu của quốc gia.
Biện Pháp Triển Khai
Tổng cục Thuế đã và đang triển khai nhiều biện pháp nhằm ngăn chặn và xử lý hành vi gian lận hóa đơn:
Ứng dụng công nghệ thông tin (CNTT) trong quản lý thuế để phân tích, rà soát dữ liệu HĐĐT để xác định NNT có rủi ro cao, đặc biệt là xác định các doanh nghiệp có rủi ro cao do có giá trị hàng hóa, dịch vụ bán ra so với giá trị hàng hóa tồn kho và giá trị hàng hóa, dịch vụ mua vào vượt ngưỡng an toàn để cảnh báo và kiểm tra, xử lý.
Thường xuyên phối hợp với cơ quan điều tra, và các cơ quan chức năng có liên quan như hải quan, ngân hàng để truy vết và xử lý NNT mua hóa đơn.
Đăng tải công khai danh sách doanh nghiệp không hoạt động tại địa chỉ đăng ký trên Cổng thông tin điện tử của Tổng cục Thuế và cơ quan thuế các cấp để người dân và NNT biết.
Chế Tài Xử Lý
Hành vi mua bán, sử dụng hóa đơn không hợp pháp có thể bị xử lý theo các quy định sau:
Luật Quản lý thuế: Xử phạt hành chính đối với hành vi khai sai, trốn thuế.
Bộ luật Hình sự: Xử lý tội l.ừ.a đ.ả.o chiếm đoạt tài sản (Điều 174) và tội trốn thuế (Điều 200), với các mức phạt từ cải tạo không giam giữ đến tù chung thân, và phạt tiền từ 10 triệu đến hàng tỷ đồng.
