Phạm vi liên quan và phân tích hành vi chi phí trong doanh nghiệp

[Son.Tran]

Phạm vi liên quan và phân tích hành vi chi phí trong doanh nghiệp

1. Phạm vi liên quan (Relevant Range)​

Phạm vi liên quan trong quản lý chi phí đề cập đến phạm vi hoạt động trong đó các giả định về chi phí vẫn giữ nguyên. Điều này có nghĩa là trong một phạm vi hoạt động nhất định, chi phí sẽ có hành vi nhất quán và có thể dự báo được. Khi hoạt động vượt ra ngoài phạm vi này, chi phí có thể thay đổi do các yếu tố không lường trước, khiến các dự báo không còn chính xác nữa.

Ví dụ:

• Phạm vi liên quan của sản xuất: Nếu một nhà máy có thể sản xuất từ 1.000 đến 5.000 đơn vị mỗi tháng mà không gặp phải sự thay đổi lớn trong chi phí cố định hoặc biến đổi, thì phạm vi từ 1.000 đến 5.000 đơn vị là phạm vi liên quan.
• Chi phí nguyên liệu: Trong một phạm vi hoạt động nhất định, chi phí nguyên liệu có thể tăng tỷ lệ thuận với số lượng sản phẩm được sản xuất. Tuy nhiên, nếu sản lượng vượt quá phạm vi này, nhà cung cấp có thể yêu cầu giá cao hơn hoặc các yếu tố khác có thể tác động đến chi phí.

2. Phân tích hành vi chi phí (Cost Behavior Analysis)​

Phân tích hành vi chi phí là việc xác định và hiểu rõ cách thức mà chi phí thay đổi khi hoạt động của doanh nghiệp thay đổi. Việc này giúp doanh nghiệp dự báo và kiểm soát chi phí tốt hơn.

Các loại chi phí trong phân tích hành vi chi phí gồm:

a) Chi phí cố định (Fixed Costs)​

Chi phí cố định là những chi phí không thay đổi theo sản lượng hoặc mức độ hoạt động trong phạm vi liên quan. Ví dụ như chi phí thuê nhà xưởng, bảo hiểm, lương nhân viên quản lý.

• Đặc điểm: Chi phí này không thay đổi trong phạm vi sản xuất nhất định, dù doanh nghiệp sản xuất bao nhiêu sản phẩm đi nữa.

b) Chi phí biến đổi (Variable Costs)​

Chi phí biến đổi thay đổi trực tiếp với mức độ hoạt động hoặc sản lượng. Ví dụ, chi phí nguyên liệu, chi phí lao động trực tiếp (lương công nhân).

• Đặc điểm: Chi phí này tăng hoặc giảm theo sự thay đổi trong sản lượng, nghĩa là nếu sản lượng tăng, chi phí biến đổi cũng sẽ tăng tương ứng.

c) Chi phí hỗn hợp (Mixed Costs)​

Chi phí hỗn hợp bao gồm cả chi phí cố định và chi phí biến đổi. Ví dụ, chi phí điện (có thể có một khoản chi phí cố định và một khoản chi phí biến đổi theo mức độ sử dụng điện).

• Đặc điểm: Khi sản lượng tăng, chi phí hỗn hợp sẽ tăng, nhưng không hoàn toàn tỷ lệ thuận với sản lượng, vì phần chi phí cố định sẽ không thay đổi.

d) Chi phí chênh lệch (Step Costs)​

Chi phí này thay đổi theo những bước nhảy cụ thể. Ví dụ, khi doanh nghiệp sản xuất thêm một số lượng lớn sản phẩm, có thể phải đầu tư thêm máy móc hoặc thuê thêm nhân công, dẫn đến chi phí thay đổi một cách đột ngột.

3. Ứng dụng phân tích hành vi chi phí trong doanh nghiệp​

• Lập kế hoạch và dự báo chi phí: Hiểu rõ cách thức chi phí thay đổi giúp doanh nghiệp có thể lập kế hoạch tài chính tốt hơn. Nếu doanh nghiệp dự đoán sẽ tăng sản lượng, họ có thể tính toán được chi phí sản xuất sẽ tăng như thế nào và chuẩn bị ngân sách cho việc này.
• Quyết định giá bán và lợi nhuận: Biết được chi phí cố định và chi phí biến đổi giúp doanh nghiệp xác định giá bán hợp lý để đạt được lợi nhuận mong muốn. Phân tích này cũng giúp doanh nghiệp quyết định sản phẩm nào nên tập trung sản xuất và sản phẩm nào có thể ngừng sản xuất.
• Quản lý chi phí hiệu quả: Bằng cách phân tích hành vi chi phí, doanh nghiệp có thể nhận diện được các yếu tố gây tăng chi phí không cần thiết và tìm cách tối ưu hóa quy trình sản xuất, giảm chi phí.

4. Kết luận​

Phạm vi liên quan và phân tích hành vi chi phí là những công cụ quan trọng trong quản lý tài chính doanh nghiệp. Chúng giúp doanh nghiệp hiểu rõ cách chi phí thay đổi với sự thay đổi trong sản xuất hoặc hoạt động, từ đó đưa ra các quyết định đúng đắn trong lập kế hoạch tài chính, chiến lược giá bán và tối ưu hóa chi phí.

Hiểu giúp chúng ta khác biệt và làm tốt hơn.

Dễ dàng hơn nữa các bạn có thể tham gia các khoá học của CLEVERCFO:
Khóa CFO: https://clevercfo.com/khoa-hoc-cfo
Khóa kế toán trưởng: https://clevercfo.com/ke-toan-truong
Khóa online: http://clevercfo.com/online