Một số sai phạm mà kế toán hay mắc phải và rủi ro đối với doanh nghiệp.

[Son.Tran]

Những sai phạm trong kế toán có thể dẫn đến những rủi ro lớn về tài chính, pháp lý và danh tiếng của doanh nghiệp. Chính vì vậy, việc nâng cao chất lượng công tác kế toán, kiểm soát nội bộ và tuân thủ pháp luật là yếu tố cực kỳ quan trọng.Dưới đây là một số sai phạm mà kế toán thường mắc phải ở Việt Nam cùng với các rủi ro liên quan đến từng sai phạm:

1. Sai sót trong hạch toán và ghi sổ kế toán​

• Sai phạm: Hạch toán sai tài khoản, nhầm lẫn giữa các tài khoản kế toán, ghi nhầm số liệu, không cập nhật số liệu kịp thời.
• Rủi ro:
  
  • Báo cáo tài chính bị sai lệch, dẫn đến việc đưa ra quyết định sai trong quản trị doanh nghiệp.
  • Cơ quan thuế có thể phát hiện sai sót và yêu cầu điều chỉnh, thậm chí có thể bị phạt nộp bổ sung thuế hoặc phạt hành chính.
  • Ảnh hưởng đến uy tín của kế toán và doanh nghiệp.

2. Không tuân thủ quy định pháp luật về kế toán​

• Sai phạm: Không tuân thủ các chuẩn mực kế toán Việt Nam (VAS), không lập báo cáo tài chính đúng hạn, không báo cáo đúng các thông tin theo yêu cầu.
• Rủi ro:
  
  • Phạt hành chính từ cơ quan thuế và cơ quan quản lý tài chính.
  • Có thể bị truy thu thuế và phạt lãi chậm nộp.
  • Doanh nghiệp có thể bị kiểm tra toàn diện nếu bị nghi ngờ gian lận.

3. Gian lận trong báo cáo tài chính​

• Sai phạm: Kế toán và ban lãnh đạo doanh nghiệp thông đồng để làm sai lệch báo cáo tài chính nhằm trốn thuế hoặc làm đẹp báo cáo.
• Rủi ro:
  
  • Nếu bị phát hiện, doanh nghiệp có thể đối diện với các hình phạt nghiêm khắc từ cơ quan thuế và pháp luật.
  • Doanh nghiệp có thể bị tước quyền tham gia các đấu thầu, bị đình chỉ kinh doanh hoặc thậm chí bị xử lý hình sự.
  • Ảnh hưởng nghiêm trọng đến uy tín doanh nghiệp, mất lòng tin từ nhà đầu tư và đối tác.

4. Không quản lý tốt hóa đơn, chứng từ​

• Sai phạm: Mất hóa đơn, ghi sai thông tin trên hóa đơn, không lập hóa đơn khi bán hàng hoặc dịch vụ.
• Rủi ro:
  
  • Bị cơ quan thuế phạt do vi phạm về hóa đơn.
  • Doanh nghiệp phải chi trả thêm thuế GTGT và thuế TNDN do không có đủ hóa đơn chứng từ hợp lệ để khấu trừ thuế.
  • Gây khó khăn trong việc kiểm tra và đối chiếu dữ liệu tài chính.

5. Sai phạm trong quản lý tài sản cố định​

• Sai phạm: Hạch toán thiếu tài sản cố định, không ghi nhận khấu hao đúng quy định, không quản lý và bảo trì tài sản cố định đúng cách.
• Rủi ro:
  
  • Khấu hao không đúng dẫn đến sai sót trong chi phí và lợi nhuận của doanh nghiệp.
  • Nếu không quản lý và bảo trì đúng cách, tài sản cố định có thể bị hư hỏng hoặc mất giá trị mà không được ghi nhận chính xác.

6. Hạch toán chi phí không hợp lý​

• Sai phạm: Đưa các khoản chi phí không hợp lệ vào chi phí được khấu trừ thuế, chẳng hạn như chi phí cá nhân hoặc chi phí không liên quan đến hoạt động kinh doanh.
• Rủi ro:
  
  • Bị truy thu và phạt thuế từ cơ quan thuế.
  • Sai lệch trong việc tính toán lợi nhuận và phân bổ chi phí của doanh nghiệp.

7. Không quản lý dòng tiền hiệu quả​

• Sai phạm: Không theo dõi chặt chẽ các dòng tiền vào và ra, dẫn đến việc thiếu hụt tiền mặt để thanh toán nợ đến hạn hoặc trả lương.
• Rủi ro:
  
  • Doanh nghiệp có thể bị mất khả năng thanh toán, ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh.
  • Gây ra khó khăn trong việc vay vốn hoặc nhận tín dụng từ ngân hàng và đối tác.

8. Sai phạm về tính lương và bảo hiểm​

• Sai phạm: Tính sai lương cho nhân viên, không đóng đầy đủ bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp theo quy định.
• Rủi ro:
  
  • Bị phạt từ các cơ quan quản lý lao động và bảo hiểm.
  • Gây bất mãn và mất lòng tin từ phía nhân viên, ảnh hưởng đến hiệu suất lao động và khả năng giữ chân nhân tài.

9. Sai phạm trong quản lý nợ phải thu và phải trả​

• Sai phạm: Không theo dõi chi tiết và chính xác các khoản nợ phải thu, phải trả; không đối chiếu công nợ thường xuyên; chậm thu hồi các khoản nợ phải thu.
• Rủi ro:
  
  • Dễ dẫn đến thất thoát tài sản, nợ khó đòi, gây ảnh hưởng đến dòng tiền của doanh nghiệp.
  • Mất mối quan hệ với nhà cung cấp do không thanh toán đúng hạn, ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất kinh doanh.
  • Khó kiểm soát được tình hình tài chính, dẫn đến quyết định sai lầm trong quản lý tài chính.

10. Sai phạm trong xác định thu nhập chịu thuế​

• Sai phạm: Không tính toán đúng các khoản thu nhập chịu thuế, không loại trừ các khoản miễn thuế, giảm thuế hoặc không tính đúng thuế TNDN và thuế GTGT phải nộp.
• Rủi ro:
  
  • Doanh nghiệp có thể bị truy thu thuế và bị phạt vi phạm hành chính, thậm chí có nguy cơ bị xử lý hình sự nếu có yếu tố gian lận.
  • Sai sót trong tính toán chi phí và lợi nhuận, ảnh hưởng đến báo cáo tài chính và các quyết định quản lý.

11. Không trích lập các quỹ dự phòng theo quy định​

• Sai phạm: Không thực hiện trích lập các quỹ dự phòng bắt buộc như dự phòng nợ phải thu khó đòi, dự phòng giảm giá hàng tồn kho, dự phòng tổn thất đầu tư.
• Rủi ro:
  
  • Doanh nghiệp không có khả năng đối phó với các rủi ro tài chính bất ngờ, ảnh hưởng đến khả năng thanh toán và an toàn tài chính.
  • Sai lệch trong việc báo cáo tình hình tài chính thực tế của doanh nghiệp, gây khó khăn trong việc dự báo và lập kế hoạch tài chính.

12. Sai phạm trong quản lý hàng tồn kho​

• Sai phạm: Ghi nhận không chính xác số lượng, giá trị hàng tồn kho, không thực hiện kiểm kê định kỳ, để tồn kho quá hạn mà không xử lý.
• Rủi ro:
  
  • Lượng tồn kho lớn nhưng không được quản lý tốt có thể dẫn đến mất giá trị hàng hóa, giảm lợi nhuận, tăng chi phí lưu kho.
  • Hàng hóa không được ghi nhận chính xác dẫn đến báo cáo sai về tài sản của doanh nghiệp, làm méo mó bức tranh tài chính.
  • Rủi ro lãng phí và thất thoát tài sản doanh nghiệp.

13. Sai phạm trong quản lý chi phí đầu tư và xây dựng cơ bản​

• Sai phạm: Ghi nhận chi phí không đúng hoặc không đầy đủ khi thực hiện các dự án đầu tư và xây dựng cơ bản, không phân bổ chính xác chi phí theo giai đoạn thực hiện.
• Rủi ro:
  
  • Các khoản chi phí đầu tư có thể bị vượt dự toán mà không được kiểm soát, dẫn đến khó khăn về tài chính.
  • Cơ quan kiểm toán và thuế có thể yêu cầu giải trình, kiểm tra, thậm chí có thể phạt vi phạm nếu phát hiện gian lận trong hạch toán chi phí.

14. Sai phạm trong quản lý thuế thu nhập cá nhân (TNCN)​

• Sai phạm: Tính toán sai thuế TNCN, không khấu trừ đúng mức hoặc không kê khai thuế TNCN cho người lao động theo quy định.
• Rủi ro:
  
  • Doanh nghiệp có thể bị cơ quan thuế phạt nặng vì vi phạm quy định về thuế TNCN.
  • Ảnh hưởng đến mối quan hệ với người lao động do lương thực nhận không đúng, gây bất mãn trong nội bộ nhân viên.
  • Nếu không kê khai hoặc kê khai không đầy đủ, doanh nghiệp có thể bị truy thu thuế TNCN.

15. Không đối chiếu và xác nhận số dư tài khoản ngân hàng​

• Sai phạm: Không thực hiện đối chiếu số dư tài khoản ngân hàng định kỳ, không phát hiện kịp thời các giao dịch sai hoặc không hợp lệ.
• Rủi ro:
  
  • Mất khả năng kiểm soát dòng tiền, dễ dẫn đến sai lệch trong báo cáo tài chính.
  • Rủi ro thất thoát tiền từ tài khoản ngân hàng mà không được phát hiện sớm, gây thiệt hại tài chính cho doanh nghiệp.
  • Sai sót trong quản lý vốn lưu động, làm ảnh hưởng đến hoạt động tài chính và kinh doanh của doanh nghiệp.

16. Sai phạm trong quản lý và phân bổ chi phí lãi vay​

• Sai phạm: Không ghi nhận đúng hoặc phân bổ không hợp lý chi phí lãi vay cho các hoạt động kinh doanh hoặc đầu tư.
• Rủi ro:
  
  • Chi phí lãi vay có thể bị ghi nhận sai vào chi phí sản xuất kinh doanh, làm sai lệch lợi nhuận thực tế của doanh nghiệp.
  • Doanh nghiệp có thể không tận dụng được các khoản chi phí lãi vay hợp lệ để khấu trừ thuế, dẫn đến việc nộp thuế không chính xác.

17. Sai phạm trong quản lý các khoản vay và nợ vay​

• Sai phạm: Không theo dõi kỹ lưỡng các khoản vay, không kiểm soát được các khoản phải trả lãi hoặc gốc, không ghi nhận đúng các khoản vay dài hạn và ngắn hạn.
• Rủi ro:
  
  • Doanh nghiệp có thể rơi vào tình trạng mất khả năng thanh toán hoặc vỡ nợ nếu không quản lý được các khoản vay đúng cách.
  • Sai lệch trong cấu trúc vốn và dòng tiền, dẫn đến việc lập kế hoạch tài chính không chính xác.
  • Có thể bị phạt do chậm trả nợ hoặc lãi vay, gây tổn thất tài chính.

18. Sai phạm trong quản lý chi phí sản xuất​

• Sai phạm: Không ghi nhận đầy đủ và chính xác các chi phí sản xuất, bao gồm chi phí nguyên vật liệu, chi phí nhân công, và chi phí sản xuất chung.
• Rủi ro:
  
  • Chi phí sản xuất bị sai lệch dẫn đến việc tính sai giá thành sản phẩm, ảnh hưởng trực tiếp đến lợi nhuận của doanh nghiệp.
  • Doanh nghiệp có thể không kiểm soát được hiệu quả sản xuất, dẫn đến chi phí tăng cao mà không phát hiện kịp thời.
  • Báo cáo tài chính bị sai lệch, gây khó khăn trong việc quản lý và ra quyết định.

Hiểu giúp chúng ta khác biệt và làm tốt hơn.

Dễ dàng hơn nữa các bạn có thể tham gia các khoá học của CLEVERCFO:
Khóa CFO: https://clevercfo.com/khoa-hoc-cfo
Khóa kế toán trưởng: https://clevercfo.com/ke-toan-truong
Khóa online: http://clevercfo.com/online