Theo mình học thì dưới đây là các sai phạm phổ biến thường gặp trong hạch toán lợi ích cổ đông không kiểm soát (Lợi ích của cổ đông thiểu số) tại doanh nghiệp Việt Nam, các quy định pháp luật liên quan và hướng giải quyết:
Các anh chị đi trước góp ý thêm giúp em để hoàn thiện thêm phục vụ cho công việc.
1. Sai phạm trong việc xác định và trình bày lợi ích cổ đông không kiểm soát trên báo cáo tài chính
Biểu hiện:
- Không tách riêng phần lợi ích của cổ đông không kiểm soát trong báo cáo tài chính hợp nhất.
- Trình bày sai hoặc không đúng thứ tự theo quy định của chuẩn mực kế toán và chế độ báo cáo tài chính.
Quy định pháp luật:
- VAS 25 - Báo cáo tài chính hợp nhất và kế toán khoản đầu tư vào công ty con: Yêu cầu trình bày lợi ích cổ đông không kiểm soát trên báo cáo tài chính hợp nhất.
- Điều 113, Thông tư 200/2014/TT-BTC: Hướng dẫn trình bày lợi ích của cổ đông không kiểm soát trong báo cáo tài chính hợp nhất.
Hướng giải quyết:
- Kiểm tra và điều chỉnh báo cáo tài chính hợp nhất để đảm bảo trình bày đúng lợi ích cổ đông không kiểm soát.
- Áp dụng các phần mềm kế toán chuyên dụng để tự động phân bổ và trình bày thông tin.
2. Ghi nhận sai lợi nhuận hoặc lỗ của cổ đông không kiểm soát
Biểu hiện:
- Phân bổ lợi nhuận hoặc lỗ cho cổ đông không kiểm soát không đúng tỷ lệ sở hữu.
- Ghi nhận sai giá trị dẫn đến số liệu sai lệch trong báo cáo tài chính.
Quy định pháp luật:
- VAS 25: Hướng dẫn phân bổ lợi nhuận hoặc lỗ của cổ đông không kiểm soát dựa trên tỷ lệ sở hữu thực tế.
- Điều 110, Thông tư 200/2014/TT-BTC: Yêu cầu xác định lợi nhuận hoặc lỗ của cổ đông không kiểm soát trong phần vốn chủ sở hữu.
Hướng giải quyết:
- Xác định lại tỷ lệ sở hữu của cổ đông không kiểm soát trong từng công ty con.
- Rà soát các bút toán liên quan để phân bổ chính xác lợi nhuận hoặc lỗ.
3. Sai phạm trong xác định giá trị lợi ích cổ đông không kiểm soát tại thời điểm hợp nhất
Biểu hiện:
- Xác định sai giá trị phần vốn chủ sở hữu tương ứng với cổ đông không kiểm soát tại ngày hợp nhất.
- Không tính đến các khoản điều chỉnh giá trị hợp lý hoặc chênh lệch đánh giá lại tài sản.
Quy định pháp luật:
- VAS 11 - Hợp nhất kinh doanh: Yêu cầu xác định giá trị hợp lý của các khoản vốn chủ sở hữu thuộc cổ đông không kiểm soát tại ngày hợp nhất.
- VAS 25: Hướng dẫn trình bày giá trị lợi ích cổ đông không kiểm soát trong báo cáo tài chính hợp nhất.
Hướng giải quyết:
- Đánh giá lại tài sản và xác định chính xác giá trị hợp lý tại thời điểm hợp nhất.
- Thực hiện điều chỉnh hồi tố nếu có sai sót trong báo cáo tài chính đã công bố.
4. Không điều chỉnh thay đổi lợi ích cổ đông không kiểm soát khi có giao dịch vốn
Biểu hiện:
- Không điều chỉnh lợi ích cổ đông không kiểm soát khi thay đổi tỷ lệ sở hữu do phát hành cổ phiếu, chuyển nhượng vốn hoặc các giao dịch khác.
- Không ghi nhận chênh lệch trong phần vốn chủ sở hữu.
Quy định pháp luật:
- VAS 25: Yêu cầu điều chỉnh lợi ích cổ đông không kiểm soát và vốn chủ sở hữu khi có giao dịch thay đổi tỷ lệ sở hữu.
- Điều 113, Thông tư 200/2014/TT-BTC: Quy định cách ghi nhận và điều chỉnh khi có thay đổi tỷ lệ sở hữu.
Hướng giải quyết:
- Rà soát các giao dịch vốn liên quan đến cổ đông không kiểm soát và cập nhật thay đổi kịp thời.
- Đảm bảo ghi nhận đầy đủ chênh lệch vào vốn chủ sở hữu thay vì lợi nhuận/lỗ trong kỳ.
5. Không ghi nhận lợi ích cổ đông không kiểm soát trong các giao dịch hợp nhất ngược
Biểu hiện:
- Không ghi nhận hoặc hạch toán sai lợi ích của cổ đông không kiểm soát trong các trường hợp doanh nghiệp mẹ hợp nhất ngược (reverse acquisition).
Quy định pháp luật:
- VAS 11: Hướng dẫn cách xử lý và ghi nhận lợi ích cổ đông không kiểm soát trong các giao dịch hợp nhất ngược.
- VAS 25: Yêu cầu báo cáo và trình bày đầy đủ các khoản lợi ích cổ đông không kiểm soát.
Hướng giải quyết:
- Xác định lại lợi ích cổ đông không kiểm soát trong các giao dịch hợp nhất ngược theo chuẩn mực kế toán.
- Thực hiện điều chỉnh báo cáo tài chính nếu phát hiện sai phạm.
6. Không công khai thông tin về lợi ích cổ đông không kiểm soát
Biểu hiện:
- Thiếu các thông tin bắt buộc về lợi ích cổ đông không kiểm soát trong thuyết minh báo cáo tài chính.
- Không trình bày chi tiết về tỷ lệ sở hữu, thay đổi và phân bổ lợi nhuận.
Quy định pháp luật:
- VAS 25: Yêu cầu công khai thông tin về lợi ích cổ đông không kiểm soát trong thuyết minh báo cáo tài chính.
- Điều 118, Thông tư 200/2014/TT-BTC: Quy định chi tiết về yêu cầu thuyết minh lợi ích cổ đông không kiểm soát.
Hướng giải quyết:
- Bổ sung đầy đủ các thông tin về lợi ích cổ đông không kiểm soát trong thuyết minh báo cáo tài chính.
- Áp dụng mẫu thuyết minh theo Thông tư 200 để đảm bảo tuân thủ quy định.
Các anh chị đi trước góp ý thêm giúp em để hoàn thiện thêm phục vụ cho công việc.
