Các sai phạm về hạnh toán Chi phí xây dựng cơ bản dở dang gây rủi ro cho doanh nghiệp.

[Trần Văn Minh Khang]

Theo mình học thì dưới đây là các sai phạm về hạch toán chi phí xây dựng cơ bản dở dang gây rủi ro cho doanh nghiệp và các quy định của pháp luật Việt Nam kèm theo hướng giải quyết như sau:

1. Ghi nhận sai chi phí vào chi phí xây dựng cơ bản dở dang​

• Rủi ro: Doanh nghiệp ghi nhận chi phí không liên quan đến dự án xây dựng cơ bản như chi phí quản lý doanh nghiệp hoặc chi phí sản xuất kinh doanh vào chi phí xây dựng cơ bản dở dang. Điều này dẫn đến sự sai lệch trong việc phản ánh giá trị thực tế của tài sản cố định đang hình thành và làm sai lệch báo cáo tài chính.
• Quy định pháp luật: Theo Thông tư 200/2014/TT-BTC và VAS 03 - Tài sản cố định hữu hình, chỉ các chi phí liên quan trực tiếp đến quá trình đầu tư xây dựng và hình thành tài sản cố định mới được ghi nhận vào chi phí xây dựng cơ bản dở dang.
• Hướng giải quyết: Doanh nghiệp cần rà soát lại các khoản mục chi phí đã hạch toán, đảm bảo rằng chỉ những chi phí liên quan trực tiếp đến công trình xây dựng hoặc tài sản cố định đang hình thành mới được ghi nhận vào chi phí xây dựng cơ bản dở dang. Nếu phát hiện sai phạm, phải thực hiện điều chỉnh và ghi nhận lại chính xác theo đúng quy định.

2. Không theo dõi chi tiết chi phí xây dựng cơ bản dở dang theo từng dự án, công trình​

• Rủi ro: Không theo dõi chi tiết chi phí xây dựng cơ bản dở dang theo từng dự án, công trình khiến doanh nghiệp khó khăn trong việc kiểm soát chi phí và xác định giá trị thực tế của tài sản cố định đang hình thành. Điều này có thể dẫn đến việc phát sinh sai lệch trong quản lý chi phí và hiệu quả đầu tư.
• Quy định pháp luật: Theo Thông tư 200/2014/TT-BTC, doanh nghiệp phải hạch toán và theo dõi chi tiết từng khoản chi phí xây dựng cơ bản dở dang theo từng dự án, công trình cụ thể.
• Hướng giải quyết: Doanh nghiệp cần xây dựng hệ thống kế toán chi tiết để theo dõi riêng biệt chi phí cho từng dự án hoặc công trình, nhằm đảm bảo kiểm soát chặt chẽ các khoản chi phí phát sinh. Nếu phát hiện sự không đồng nhất, cần điều chỉnh và cải tiến hệ thống theo dõi.

3. Không đánh giá lại chi phí xây dựng cơ bản dở dang vào cuối kỳ kế toán​

• Rủi ro: Khi doanh nghiệp không đánh giá lại giá trị của chi phí xây dựng cơ bản dở dang vào cuối kỳ kế toán, các chi phí có thể bị tồn đọng hoặc không còn giá trị kinh tế nhưng vẫn được ghi nhận, gây sai lệch về tài sản và làm giảm khả năng đánh giá hiệu quả đầu tư.
• Quy định pháp luật: Theo VAS 03 và VAS 04 - Tài sản cố định vô hình, doanh nghiệp cần đánh giá lại chi phí xây dựng cơ bản dở dang vào mỗi kỳ kế toán để đảm bảo giá trị phản ánh đúng tình hình tài chính.
• Hướng giải quyết: Doanh nghiệp phải định kỳ đánh giá lại giá trị của các chi phí xây dựng cơ bản dở dang, loại bỏ những chi phí không có giá trị hoặc không có khả năng thu hồi. Điều này giúp đảm bảo tính trung thực và minh bạch trong báo cáo tài chính.

4. Không trích lập dự phòng giảm giá cho chi phí xây dựng cơ bản dở dang có dấu hiệu giảm giá trị​

• Rủi ro: Không trích lập dự phòng cho các dự án xây dựng cơ bản dở dang bị ngưng trệ, chậm tiến độ hoặc có khả năng không mang lại hiệu quả, dẫn đến tình trạng ghi nhận chi phí không phản ánh đúng giá trị thực tế. Điều này làm phóng đại tài sản và gây hiểu lầm cho các nhà đầu tư hoặc cơ quan thuế.
• Quy định pháp luật: Theo Thông tư 48/2019/TT-BTC về dự phòng tổn thất tài sản, doanh nghiệp phải trích lập dự phòng cho các khoản chi phí xây dựng cơ bản dở dang có dấu hiệu giảm giá hoặc không thu hồi được.
• Hướng giải quyết: Doanh nghiệp cần kiểm tra tình trạng thực hiện các dự án xây dựng cơ bản và lập dự phòng giảm giá cho các dự án có rủi ro hoặc không hiệu quả. Việc trích lập dự phòng cần được ghi nhận kịp thời để đảm bảo tính chính xác và tuân thủ quy định kế toán.

5. Không loại bỏ các chi phí của các dự án xây dựng cơ bản đã ngừng hoặc hủy bỏ​

• Rủi ro: Nếu doanh nghiệp không loại bỏ các chi phí dở dang của các dự án xây dựng cơ bản đã ngừng, bị hủy hoặc không có khả năng tiếp tục, sẽ dẫn đến việc ghi nhận chi phí không hợp lý trong báo cáo tài chính, gây sai lệch về giá trị tài sản và ảnh hưởng đến kết quả kinh doanh.
• Quy định pháp luật: Theo VAS 03 và Thông tư 200/2014/TT-BTC, khi dự án xây dựng cơ bản bị ngừng hoặc hủy bỏ, các chi phí liên quan phải được xử lý và loại bỏ khỏi báo cáo tài chính.
• Hướng giải quyết: Doanh nghiệp cần rà soát lại các dự án xây dựng cơ bản, nếu có những dự án đã ngừng hoặc không thể hoàn thành, cần nhanh chóng xử lý và loại bỏ các chi phí dở dang liên quan. Điều này giúp đảm bảo báo cáo tài chính phản ánh đúng tình hình thực tế của doanh nghiệp.

6. Ghi nhận không đúng thời điểm chi phí xây dựng cơ bản dở dang​

• Rủi ro: Nếu doanh nghiệp ghi nhận chi phí xây dựng cơ bản dở dang không đúng thời điểm (quá sớm hoặc quá muộn so với thời gian thực hiện dự án), sẽ dẫn đến sai lệch trong việc phản ánh giá trị tài sản đang hình thành và ảnh hưởng đến việc tính toán kết quả kinh doanh.
• Quy định pháp luật: Theo Thông tư 200/2014/TT-BTC, các chi phí xây dựng cơ bản dở dang phải được ghi nhận vào đúng thời điểm phát sinh và phù hợp với tiến độ thực hiện dự án.
• Hướng giải quyết: Doanh nghiệp cần đảm bảo hạch toán chi phí xây dựng cơ bản dở dang vào đúng thời điểm theo tiến độ thực hiện công trình. Cần thường xuyên kiểm tra tiến độ dự án để đảm bảo các khoản chi phí được ghi nhận chính xác.

7. Không hoàn thành hoặc chậm hoàn thành hồ sơ nghiệm thu, quyết toán cho các dự án xây dựng cơ bản​

• Rủi ro: Doanh nghiệp chậm trễ trong việc hoàn thành hồ sơ nghiệm thu, quyết toán cho các dự án xây dựng cơ bản dẫn đến việc kéo dài thời gian hạch toán chi phí dở dang. Điều này làm sai lệch báo cáo tài chính và ảnh hưởng đến kết quả hoạt động của doanh nghiệp.
• Quy định pháp luật: Theo Nghị định 37/2015/NĐ-CP và các quy định về xây dựng cơ bản, doanh nghiệp phải hoàn thành hồ sơ nghiệm thu, quyết toán theo đúng quy trình và thời gian quy định.
• Hướng giải quyết: Doanh nghiệp cần nhanh chóng hoàn thiện hồ sơ nghiệm thu, quyết toán các công trình sau khi hoàn thành, để đảm bảo việc hạch toán chính xác và đúng thời điểm. Tránh tình trạng kéo dài thời gian ghi nhận chi phí dở dang quá lâu.

Kết luận​

Việc sai phạm trong hạch toán chi phí xây dựng cơ bản dở dang có thể gây ra những rủi ro nghiêm trọng cho doanh nghiệp, từ việc báo cáo tài chính không chính xác đến các vấn đề về thuế và pháp lý. Do đó, doanh nghiệp cần tuân thủ các quy định pháp luật như Thông tư 200/2014/TT-BTC, VAS 03, và Thông tư 48/2019/TT-BTC để đảm bảo quản lý và hạch toán chi phí xây dựng cơ bản dở dang một cách chính xác và minh bạch.


Các anh chị đi trước góp ý thêm giúp em để hoàn thiện thêm phục vụ cho công việc.